47 χρόνια από το αεροπορικό δυστύχημα στα χιονισμένα Λευκά Όρη

Σαν σήμερα, πριν από 47 ολόκληρα χρόνια είχε συγκλονιστεί ολόκληρη η Ελλάδα από το τραγικό αεροπορικό δυστύχημα που συνέβη στα χιονισμένα Λευκά Όρη. Η  πτώση ενός μεταγωγικού αεροπλάνου C-160 της Γερμανικής πολεμικής αεροπορίας σε μία από τις υψηλότερες κορυφές της Κρήτης, κόστισε την ζωή σε 35 Γερμανούς στρατιωτικούς και 7 μέλη του πληρώματος. Μέχρι και σήμερα, οι ακριβείς αιτίες του δυστυχήματος δεν έχουν γίνει γνωστές ενώ η δυσάρεστη μνήμη εκείνου του απογεύματος δεν έχει ξεχαστεί…

Γράφει ο Αντώνης Τσαλίκης για το Daynight.gr

Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία Κρητικοί θυμούνται ακόμη σε πόσο μεγάλο βαθμό είχε συγκλονίσει την τοπική κοινωνία των Χανίων το συγκεκριμένο δυστύχημα, παρότι δεν ήταν το μόνο που έχει συμβεί στα Λευκά Όρη. Μετά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, την δεκαετία του 1950 είχε συντριβεί αμερικανικό μεταγωγικό με πρόσκρουση στα 1.800 μ. της κορυφής Σπαθί. Επιπλέον, μερικά χρόνια μετά τη πτώση του γερμανικού μεταγωγικού, δυο μαχητικά του Βελγίου προσέκρουσαν διαδοχικά παρά τον αίθριο καιρό στην κορυφή Καλόρος και την περιοχή Ποταμών Αγίου Ιωάννη Σφακίων.

Η θλιβερή Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 1975

Ήταν Κυριακή 9 Φεβρουαρίου όταν το μεταγωγικό αεροσκάφος C-160 της γερμανικής πολεμικής αεροπορίας απογειωνόταν από την Γερμανία και ακολουθώντας τον «αεροδιάδρομο» της Ιταλίας πλησίαζε την Κρήτη. Λίγη ώρα πριν φθάσει στο δυτικό άκρο του νησιού, έλαβε άδεια να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της Σούδας όπως και είχε προγραμματιστεί από τις προηγούμενες ημέρες. Η μεταφορά που γινόταν αφορούσε την εκπαίδευση στο Π.Β.Κ.  (Πεδίο Βολής Κρήτης του ΝΑΤΟ) 35 Γερμανών στρατιωτικών που είχαν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο.

Καθώς το αεροσκάφος ακολουθούσε τη διαδρομή από τον αεροφάρο Παλαιόχωρας, έδωσε στις 14:17 στίγμα πάνω από την Παλαιόχωρα σε υψόμετρο 3.600 μ. (11.000 πόδια). Στις 14:18 δίδει στίγμα με απόσταση από Σούδα 46 χλμ. Στις 14:21 απόσταση 27 χλμ. από Σούδα και μετά από ένα λεπτό ότι προσεγγίζει άμεσα το αεροδρόμιο. Αμέσως μετά από αυτή την τελευταία επαφή με τους χειριστές, χάθηκαν τα ίχνη του αεροπλάνου και ξεκίνησε η προβλεπόμενη διαδικασία διάσωσης. Τα συντρίμμια του εντοπίστηκαν έπειτα από 20  ολόκληρες ώρες, την επόμενη ημέρα το μεσημέρι, από ελληνικό αεροσκάφος έρευνας στην κορυφή Μαλοτύρα των Λευκών Ορέων.

Σε ρεπορτάζ, γερμανικού περιοδικού που δημοσιεύτηκε εβδομάδες μετά το δυστύχημα, αναφέρεται ότι δεν ήταν δυνατόν να έχει κινηθεί περισσότερο από 8 χλμ. το λεπτό, αλλά έπρεπε να είναι στα 18 χλμ. ακόμη. Με αυτά τα δεδομένα που έδωσε, έλαβε άδεια καθόδου στα 1.800 πόδια και έπρεπε με αριστερή στροφή να προσεγγίσει τη Σούδα. Αναφέρεται επίσης ότι από την αρχή ήταν προβληματική η επικοινωνία μεταξύ του πύργου ελέγχου και των πιλότων.

Χωρίς να χαθεί καθόλου χρόνος, οι αρχές αντέδρασαν θέτοντας σε ισχύ τις προβλεπόμενες διαδικασίες με την βοήθεια κυρίως στρατιωτικών δυνάμεων που θα έφταναν στο σημείο της συντριβής. Οι ελπίδες ήταν από την αρχή περιορισμένες και όσοι βρέθηκαν στο πεδίο των επιχειρήσεων γνώριζαν πως ήταν πιθανό να έχουν θετικά νέα τις επόμενες ώρες. Οι κορυφογραμμές ήταν χιονισμένες για εβδομάδες και η θερμοκρασίες που θα αντιμετώπιζαν όσοι είχαν τυχόν επιβιώσει θα ήταν άκρως επικίνδυνες.

Εκτός από τους καταδρομείς που ξεκίνησαν για το σημείο της πτώσης στην Κορυφή Μαλοτύρα, νωρίτερα είχαν εκκινήσει την δική τους προσπάθεια τρία μέλη της ομάδας διάσωσης του Ορειβατικού Συλλόγου Χανίων. 3 έμπειρα μέλη μαζί με έναν φωτογράφο-δημοσιογράφο από το Ηράκλειο που θέλησε να καλύψει το έκτακτο θέμα. Η αφήγηση του Αντώνη Πλυμάκη περιγράφει αναλυτικά και με έντονο τρόπο όσα βίωσε εκείνες τις ημέρες που ακόμη είναι «χαραγμένες στην μνήμη του.

Η αφήγηση ενός  Χανιώτη ορειβάτη

«Πολύ πρωί της επομένης ξεκινήσαμε από Θέρισο τρία μέλη της ομάδας διάσωσης του Ορειβατικού Χανίων. Ο Τάκης Χουλιόπουλος, ο Τάσος Πρωτοψάλτης και ο γράφων, και… φορτωθήκαμε και έναν Ηρακλειώτη φωτογράφο που ήρθε με… σκαρπίνια παπούτσια για πεζοπορία στο χιόνι. Το ύψος του χιονιού άρχιζε από το ένα μέτρο, για να είναι στην περιοχή του δυστυχήματος ίσως και πάνω από τρία μέτρα κι έτσι χρειάστηκαν έξι ώρες πεζοπορίας ως εκεί. Η τελευταία πλαγιά ήταν απότομη και με πάγο και για να φθάσει κανείς ως τα συντρίμμια χωρίς εξάρτηση πάγου ήταν πολύ επικίνδυνο.

Το θέαμα ψηλότερα ήταν τραγικό. Εκατοντάδες αντικείμενα, κουρέλια, σχισμένα βιβλία, λαμαρίνες, σωλήνες και λουρίδες από μέταλλο, σαν αυτές που προκύπτουν όταν ανοίγουμε μια κονσέρβα κρέατος με το στριφτό ανοιχτήρι. Με δέος τις έβλεπες, γιατί αν γλιστρούσες πέφτοντας πάνω σε μια τέτοια, θα σε έκοβε σαν αγγούρι…

Μετά από λίγο έφτασε ένα ελικόπτερο διάσωσης, μικρό γερμανικό, που στάθηκε λίγο ψηλότερα από την κορυφή και ένας από το πλήρωμα κατέβηκε με σχοινί για να “πατήσει” το χιόνι και να διαπιστώσει αν μπορεί να “καθίσει” αυτό πράγματι που έγινε. Μετά από κάποια ώρα, έφθασαν πεζοπορούντες οι καταδρομείς, που το ελληνικό ελικόπτερο τους είχε αφήσει δύο ώρες χαμηλότερα.

Οταν αντιληφθήκαμε ότι δεν μπορούσαμε να προσφέρουμε τίποτα, πήραμε τον δρόμο της επιστροφής στο Θέρισο. Δεν παρατηρήσαμε κανένα ίχνος θύματος και μετά πληροφορηθήκαμε ότι οι μόνοι σχεδόν ανέπαφοι, αλλά νεκροί, ήταν οι πιλότοι και η καμπίνα τους ολόκληρη είχε καταχωθεί βαθιά στο χιόνι. Επίσης, ας σημειωθεί ότι με την πρόσκρουση του αεροσκάφους είχε εκτοπίσει τεράστιους όγκους χιονιού, σαν χιονόμπαλες, όγκου μεγάλου δωματίου, που είχαν κατρακυλήσει στα πλάγια.

Δεν πληροφορήθηκα ποτέ το αποτέλεσμα της έρευνας που διεξήχθη για τα αίτια της τραγωδίας, αλλά ίσως σε κακή συνεννόηση με το έδαφος, σε κακή εκτίμηση των πιλότων ή και τα δύο. Γεγονός πάντως είναι ότι αν άρχιζε την κάθοδο μετά από 200 μέτρα, θα είχε αποφύγει τον ορεινό όγκο!

Οι καταδρομείς επωμίσθηκαν το βαρύ έργο να σκάβουν για ημέρες στο χιόνι και αρκετοί διέμειναν μέσα σε χιονότρυπες που είχαν σκάψει, μέχρι και που έλιωσαν τα χιόνια και με δίχτυ ελικοπτέρου μεταφέρθηκαν και οι τελευταίες βίδες από το αεροσκάφος στην πλατεία του χωριού Λάκκοι και εκεί σε οχήματα».

Ο φιλότιμος Ενωματάρχης της Χωροφυλακής

Μια λιγότερο γνωστή ιστορία που συνδέεται με το τραγικό δυστύχημα στα Λευκά Όρη στις 9 Φεβρουαρίου, είναι η παραλίγο τραγωδία για τον Ενωματάρχη του σταθμού Χωροφυλακής Θερίσου. Σύμφωνα με διήγηση του λοχαγού Καταδρομών Αβραμίδη, όταν η ομάδα του πλησίαζε το σημείο που είχε υποδειχθεί ως σημείο πτώση του αεροσκάφους, συνάντησαν στο χιόνι ημιλιπόθυμο έναν άνδρα που δεν ήταν καθόλου προετοιμασμένος για μία τέτοια αποστολή.

Αυτός ήταν όπως αποδείχθηκε ο Ενωματάρχης του σταθμού Χωροφυλακής Θερίσου ο οποίος είχε λάβει εντολή από τον ανώτερό του σε ιεραρχία να μεταβεί άμεσα στον χώρο του δυστυχήματος. Με έντονη αίσθημα ευσυνειδησίας και φιλότιμου, πήρε τον έναν χωροφύλακα που είχε μαζί και χωρίς κατάλληλο ρουχισμό ή παπούτσια ξεκίνησαν για τα χιόνια της κορυφής. Μαζί τους είχαν και ένα μπουκάλι τσικουδιά που φυσικά δεν βοηθούσε καθόλου το ήδη απαιτητικό έργο τους. Τελικά οι καταδρομείς τους βρήκαν σχεδόν παγωμένους και μεθυσμένους λίγο πριν «πληρώσουν» ακριβά το φιλότιμο αλλά και την απερισκεψία τους…