Δείτε τους δημάρχους Ρεθύμνου από το 1882 ως σήμερα

Ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη, εμφανίζεται μετά το 1864. Τότε συγκροτούνται οι πρώτοι Δήμοι. Οι πρώτοι Δήμαρχοι διορίζονται από την τουρκική Διοίκηση. Αιρετός Δήμαρχος ορίζεται για πρώτη φορά με την ψήφιση του Οργανικού νόμου το 1868 και τη σύμβαση της Χαλέπας στις 9 Νοεμβρίου 1878.

Ο πρώτος δημοτικός νόμος ψηφίστηκε στη Γενική Συνέλευση των Κρητών στις 27 Μαρτίου 1879 και δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα «Κρήτη» στις 28/3/1879. Οι πρώτοι Δήμαρχοι ήταν Τουρκοκρητικοί.

Οι δήμαρχοι από το 1882 ως το 1905

Ο πρώτος Δήμαρχος Ρεθύμνου, που προήλθε από εκλογική διαδικασία το 1882, ήταν ο Τουρκοκρητικός Σαλή Δροσουλάκης και παρέμεινε στη Δημαρχία μέχρι τον Αύγουστο του 1885. Στις εκλογές του επόμενου μήνα νικητής αναδεικνύεται ο Μουσταφά Κιλιτσάκης ο οποίος θα παραμείνει Δήμαρχος μέχρι το Μάρτιο του 1889, για να τον διαδεχτεί μέχρι το Μάρτιο του 1895 πάλι ο Σαλή Δροσουλάκης. Το 1895, πιθανότατα, εκλέγεται Δήμαρχος ο Γιουσούφ Αληγια(ζι)τζιδάκης που γεννήθηκε το 1842, ο οποίος παραμένει στο δημαρχιακό θώκο μέχρι τον Οκτώβριο του 1898. Στις 23 Οκτωβρίου του ίδιου έτους (1898) αναλαμβάνει Υπερδήμαρχος ο Ρώσος λοχαγός Κουτσερόφσκι, (από το 1898 ρώσικες στρατιωτικές δυνάμεις κατέχουν το Ρέθυμνο), χωρίς όμως να καταργείται ο ήδη εκλεγμένος Δήμαρχος. Αυτός παραμένει στη θέση αυτή μέχρι το 1905.

ΔΙΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΟΙ ΔΗΜΑΡΧΟΙ, ΑΙΡΕΤΟΙ ΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ

Το 1898, που η Κρήτη ανακηρύσσεται αυτόνομη Πολιτεία, παύει να ισχύει ο θεσμός του αιρετού Δημάρχου και επιστρέφουμε σε διορισμένο με ηγεμονικό διάταγμα Δήμαρχο. Αιρετά παραμένουν μόνο τα οχτώ μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου. Παρ” όλα αυτά, Δήμαρχος μέχρι το 1905, συνεχίζει να είναι ο Γιουσούφ Αληγια(ζι)τζιδάκης, με χριστιανό Πάρεδρο το Δημήτριο Λεφάκη (1840-1921), ο οποίος κάποια χρονική περίοδο ήταν και Δημαρχεύων.

Ο Δημήτριος Λεφάκης ήταν έμπορος τυριών και παράλληλα διερμηνέας του Ιταλικού Προξενείου. Από τη θέση του αιρετού άρχοντα της πόλης πρωτοστάτησε στην κατασκευή της προκυμαίας.

Στις 15 Σεπτεμβρίου 1905 διορίζεται Δήμαρχος ο Σεφτέρ Κλαψαράκις, ο οποίος παραμένει στη θέση αυτή μέχρι τον Απρίλιο του 1911. Το 1911 και για δυο συνεχόμενες τετραετίες, μέχρι το 1918, έχουμε Δήμαρχο τον έμπορο Χουσνί Βακογλάκι, ο οποίος είχε διατελέσει και Σύμβουλος του Γυμναστικού Συλλόγου Ρεθύμνου. Στη διάρκεια της θητείας του η Κρήτη ενώνεται με την Ελλάδα, αλά αυτός παραμένει Δήμαρχος Ρεθύμνου έστω και διορισμένος από την Κρητική Πολιτεία.

Χριστιανοί Δήμαρχοι

Ο πρώτος χριστιανός Δήμαρχος του Ρεθύμνου και Έλληνας πολίτης, πλέον, φαίνεται να είναι ο φιλόλογος Μιχαήλ Παπαδάκης, (1847-1922), ο οποίος εμφανίζεται ως Δημαρχεύων από το 1919 μέχρι το 1920. Για ένα μικρό διάστημα, μέχρι το 1922, τον διαδέχεται στο δημαρχιακό αξίωμα ο έμπορος Παντελής Πετυχάκης (1862-1925) και κατόπιν εκλέγεται Δήμαρχος ο δικηγόρος και δάσκαλος Μενέλαος Παπαδάκης (1883-1942), που καταγόταν από τα Ακούμια.

Ο Μενέλαος Παπαδάκης θα παραμείνει στη θέση του μέχρι τις 25 Οκτωβρίου του 1925. Το μεγαλύτερο έργο του ήταν η δημιουργία του Δημοτικού Κήπου στο χώρο όπου υπήρχαν τα τούρκικα μεζάρια (νεκροταφείο).

Τίτος Πετυχάκης: Ο Δήμαρχος των μεγάλων έργων

Ο δικηγόρος Τίτος Πετυχάκης (1874-1966) διαδέχεται στη δημαρχία το Μενέλαο Παπαδάκη το 1926 και παραμένει Δήμαρχος της πόλης μέχρι το 1950, κερδίζοντας σε 5 εκλογικές μάχες. Η θητεία του διακόπτεται μόνο κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής, που έχουμε δυο διορισμένους Δημάρχους, το Στυλιανό Μαρκιανό κα το Μανόλη Γοβατζιδάκη.

Στυλιανός Ψυχουντάκης: Ο Δήμαρχος των πλατειών

Την επιτυχημένη πορεία του Τίτου Πετυχάκη έρχεται να συνεχίσει ο γιατρός Στυλιανός Ψυχουντάκης (1898-1975) που αναλαμβάνει το Δήμο Ρεθύμνου το 1952. Έχει προηγηθεί η βραχύβια θητεία του πρωτοδίκη Κωνσταντίνου Βαρδάκη το 1951. Ο Ψυχουντάκης εκλέγεται Δήμαρχος για τρεις συνεχόμενες τετραετίες μέχρι το 1963.

Ευάγγελος Δασκαλάκης: Ο αγαπητός του λαού

Την επόμενη χρονιά, το 1964, κατόπιν πιέσεων των Ρεθεμνιωτών, κατεβαίνει και εκλέγεται Δήμαρχος ο Περβολιανός γιατρός Ευάγγελος Δασκαλάκης (1902-1973), ο οποίος έμεινε στη θέση μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1967, οπότε και καθαιρέθηκε από τη Χούντα. Ο Δασκαλάκης ήταν άνθρωπος αγωνιστής και έλαβε μέρος στο μικρασιατικό πόλεμο και στον πόλεμο του 40. Κατά τη γερμανοκατοχή συνελήφθη από τους Γερμανούς, φυλακίστηκε και την τελευταία στιγμή γλίτωσε το εκτελεστικό απόσπασμα. Επίσης, εκλέχτηκε τρεις φορές βουλευτής Ρεθύμνου με το κόμμα των Φιλελευθέρων και διετέλεσε και υπουργός Κρήτης. Μέχρι το 1964 ασχολήθηκε με την ιατρική, αφιλοκερδώς για τους περισσότερους ασθενείς του. Τα περισσότερα έργα στα Περιβόλια έγιναν εκείνη την περίοδο και δυστυχώς η περιοχή παραμένει στην ίδια κατάσταση από τότε…

Η Χούντα των Συνταγματαρχών διορίζει Δήμαρχο το νεαρό τότε φιλόλογο Δημήτριο Αρχοντάκη (1939-), χωρίς, όπως ο ίδιος αναφέρει σε πρόσφατη συνέντευξή του, να έχει μέχρι σήμερα καταλάβει τον τρόπο και την αιτία της επιλογής του. Ο Αρχοντάκης παραμένει στη θέση του μέχρι τις 31 Νοεμβρίου 1974, οπότε και αναλαμβάνει ως μεταβατικός Δήμαρχος της εθνικής Κυβέρνησης ο Πρωτοδίκης Γεώργιος Καπερώνηςμέχρι το Μάιο του 1975 που προκηρύσσονται εκλογές.

Η περίοδος της Μεταπολίτευσης

Στις εκλογές της 30/9/1975 διεκδικούν την ψήφο των Ρεθεμνιωτών δυο υποψήφιοι Δήμαρχοι. Ο δικηγόρος και αρθρογράφος της Κρητικής Επιθεώρησης ΜανώληςΚαλαϊτζάκης και ο δάσκαλος και εκδότης των Ρεθυμνιώτικων Νέων Γιάννης Χαλκιαδάκης. Νικητής των εκλογών με 2940 ψήφους και ποσοστό 54% αναδεικνύεται ο Μανώλης Καλαϊτζάκης ο οποίος ασκεί τα καθήκοντά του μέχρι το Δεκέμβριο του 1978. Επί δημαρχίας του ευτύχησε να δει το Πανεπιστήμιο Κρήτης να ξεκινά τη λειτουργία του.

Στις επόμενες εκλογές, που διενεργούνται στις 15/10/1978, αντίπαλοι είναι ο Δημήτριος Αρχοντάκης και ο γιατρός Γιώργης Αγγελιδάκης. Τις εκλογές κερδίζει ο Δημήτριος Αρχοντάκης παίρνοντας 3225 ψήφους και ποσοστό 51,9%. Η θητεία του διαρκεί μέχρι το τέλος του 1982.

Στις εκλογές της 17/10/1982, έχουμε πλήρη κομματικοποίηση που μέχρι τότε ήταν σχεδόν απούσα. Ο χημικός μηχανικός Χρήστος Σκουλούδης στηρίζεται επίσημα από ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ και ΚΚΕ Εσωτερικού, ενώ ο επιχειρηματίας Γιάννης Ζαχαριουδάκηςδηλώνει μεν ανεξάρτητος, αλλά στηρίζεται από το κόμμα των Φιλελευθέρων και τη Ν.Δ. Ο μέχρι πρότινος Δήμαρχος Δημήτρης Αρχοντάκης φεύγει στη Γερμανία για σπουδές και δεν ασχολείται με τις εκλογές. Νικητής των εκλογών, πανηγυρικά, αναδεικνύεται ο Χρήστος Σκουλούδης συγκεντρώνοντας 4479 ψήφους και ποσοστό 60,45%.

Επόμενη εκλογική αναμέτρηση είναι στις 12/10/1986. Αυτή τη φορά οι υποψηφιότητες είναι τρεις: Χρήστος Σκουλούδης με τη στήριξη του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρης Αρχοντάκης, που έχει επιστρέψει από τη Γερμανία, με τη στήριξη της Ν.Δ., και ο Πολιτικός Μηχανικός και Μουσικός Μπάμπης Πραματευτάκης ως ανεξάρτητος αλλά με τη στήριξη των Αριστερών Δυνάμεων. Η πρώτη Κυριακή δεν δίνει νικητή με 50%, αφού ο Αρχοντάκης συγκεντρώνει το 46,65%, ο Σκουλούδης το 39,98% και ο Πραματευτάκης το 13,37%. Έτσι, πάμε σε δεύτερο γύρο που νικητής αναδεικνύεται ο Χρήστος Σκουλούδης με ποσοστό 50,97%. Χαρακτηριστικό αυτών των εκλογών είναι τα πρώτα γκάλοπ από πλευράς των συνδυασμών (χωρίς βέβαια επιστημονική τεκμηρίωση) για να δημιουργήσουν κλίμα νίκης και για πρώτη φορά προεκλογικά άρθρα στον Τύπο από υποψήφιους Δημοτικός Συμβούλους (για ευνόητους βέβαια λόγους).

Οι Ρεθεμνιώτες προσφεύγουν ξανά στις κάλπες στις 14/10/1990. Αυτή τη φορά διεκδικητές, με γνωστές πλέον τις κομματικές στηρίξεις, οι Δημήτρης Αρχοντάκης και Κώστας Λαμπρινός. Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση έχουμε για πρώτη φορά διαφημιστικές καταχωρήσεις των υποψηφίων Δημοτικών Συμβούλων στις τοπικές εφημερίδες. Νικητής ανακηρύσσεται ο Δημήτρης Αρχοντάκης με ποσοστό 50,94%

Δεύτερη συνεχόμενη νίκη του Δημήτρη Αρχοντάκη έχουμε και στις επόμενες εκλογές της 16/10/1994, με ποσοστό 50,32%, πάλι με αντίπαλο τον Κώστα Λαμπρινό.

Στις εκλογές της 11/10/1998 εφαρμόζεται για πρώτη φορά ο νόμος 2539/1997, ο γνωστός μας Καποδίστριας που αφορά στη συνένωση Δήμων και Κοινοτήτων. Έτσι στην πόλη του Ρεθύμνου προσαρτώνται 11 ακόμα Δημοτικά Διαμερίσματα, αυξάνοντας το εκλογικό Σώμα του Δήμου. Υποψήφιοι και σε αυτές τις εκλογές είναι ο Δημήτρης Αρχοντάκης με αντίπαλο τον καθηγητή Αγγλικών Γιάννη Παραγιουδάκη. Και σε αυτές τις εκλογές έχουμε καθαρή νίκη του συνδυασμού Αρχοντάκη με ποσοστό 55,76%.

Οι επόμενες εκλογές ορίζονται για τις 13/10/2002. Οι κύριοι υποψήφιοι είναι τρεις: Δημήτρης Αρχοντάκης, Μανώλης Λίτινας και Δημήτρης Βαονάκης. Αυτή τη φορά δεν έχουμε νικητή από την πρώτη Κυριακή, μιας και κανείς δεν συγκέντρωσε το 50% των ψήφων. Συγκεκριμένα ο συνδυασμός Αρχοντάκη πήρε το 48,65%, ο συνδυασμός Λίτινα το 32,61% και ο συνδυασμός Βαονάκη το 12,14%. Σε δεύτερο γύρο πήγαν οι Λίτινας-Αρχοντάκης με νικητή το δεύτερο με ποσοστό 57,17%. Έτσι ο ρεθεμνιώτικος λαός του έδωσε για τέταρτη συνεχόμενη τετραετία την εντολή να διοικήσει την πόλη, και τον έχρισε παράλληλα ως το μακροβιότερο Δήμαρχο του Ρεθύμνου με 27 συνολικά έτη δημαρχιακής θητείας.

Οι τελευταίες εκλογές, και οι πιο δραματικές όσον αφορά στην επιλογή του επικεφαλής του συνδυασμού που θα είχε τη στήριξη της Ν.Δ. έγιναν στις 15/10/2006. Υποψήφιοι δήμαρχοι, ο δικηγόρος Γιώργης Μαρινάκης και ο πολιτικός μηχανικός Νίκος Νίνος. Νικητής τελικά αναδείχθηκε ο Γιώργης Μαρινάκης με ποσοστό 60,57% το μεγαλύτερο ποσοστό που έχει πάρει Δήμαρχος στις εκλογές της μεταπολιτευτικής περιόδου στο Ρέθυμνο.

Στις εκλογές του 2010, υποψήφιοι ήταν και πάλι ο Γιώργος Μαρινάκης απέναντι σε Νίκο Νίνο, Κωστή Μαθιουδάκη, Γιώργο Βλαστό και Μανούσο Μανουσογιάννη. Τότε, ο Γιώργος Μαρινάκης παίρνει την εκλογή από τον πρώτο γύρο με ποσοστό 73,15%.

Στις εκλογές του 2014, υποψήφιοι είναι ο Γιώργης Μαρινάκης, ο Θοδωρής Νίνος, ο Μιχάλης Ανδρουλάκης, ο Μανούσος Μανουσογιάννης και ο Στέλιος Πετράκης. Την πρώτη Κυριακή η διαφορά των δύο πρώτων καταλήγει στις 17 μονάδες, όμως δεν είναι αρκετή για να δώσει από τον πρώτο γύρο την εκλογή στον κ. Μαρινάκη. Η μάχη αποδεικνύεται δύσκολη στον δεύτερο γύρο των εκλογών, με τον Γιώργο Μαρινάκη να παίρνει τη δημαρχία με ποσοστό 50,41% έναντι 49,59% του Θοδωρή Νίνου.

Σημείωμα: Ο κ. Δερεδάκης στηρίχθηκε στην πολύτιμη βοήθεια του αείμνηστου Μάνου Αστρινού, ιστοριοδίφη και δημοτικού υπαλλήλου. Επίσης σημαντική ήταν η βοήθεια του αείμνηστου ιστορικού ερευνητή Γιώργο Π. Εκκεκάκη, του Διευθυντή της Δ.Κ.Β.Ρ. κ. Γιάννη Παπιομύτογλου, του εκλεκτού φίλου δικηγόρου και ιστορικού ερευνητή Χάρη Παπαδάκη, καθώς του αείμνηστου δημοσιογράφου Σπύρου Λούπη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αρχείο εφημερίδων Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Ρεθύμνου.

Αρχείο Γεωργίου Π. Εκκεκάκη.

Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο Ρεθύμνου. (1992). Ρεθυμνοδωνυμικά κάθε δρόμος και μια ιστορία. Ρέθυμνο.

Κρυοβρυσανάκης Λευτέρης. (2006). Πανόραμα Ρεθύμνου. Ρέθυμνο.

Λούπης Σπύρος. (2006). Δήμαρχοι Ρεθύμνου. Έβαλαν όλοι τους κάποιο λιθαράκι γι αυτή την Πολιτεία. Εφημερίδα Ρεθεμνιώτικα Νέα 18/7/2006.

Παπαδάκης Κωστής (2000). Γλυπτά και ενεπίγραφες πλάκες του Ρεθύμνου. Ρέθυμνο.

Παπαδάκης Χαρίδημος. (2005). Τα Χασαπιά του Ρεθύμνου και όχι μόνο. Δικηγορικός Σύλλογος Ρεθύμνου, Ρέθυμνο.

Σταυράκης Νίκος. (1890). Στατιστική του πληθυσμού της Κρήτης. Αθήνα.

Πηγή: Δήμος Ρεθύμνου