Το αναπάντεχο μέρος της γης που γεννά τυφώνες

Άνθρωποι που έχουν ζήσει μεγάλους τυφώνες, όπως ο τυφώνας Ίρμα το 2017, τον περιγράφουν στο BBC σαν ένα τρακάρισμα. Ο ήχος των φρένων, τα τζάμια που σπάνε, τα μέταλλα που τσιρίζουν . Αυτό το τρομακτικό συνονθύλευμα είναι ένας τυφώνας.

Ο τυφώνας αυτός χτύπησε με σφοδρότητα τον Σέιντ Τόμας της Καραϊβικής και μετά κατευθύνθηκε στην Φλόριντα, προκαλώντας τέτοιες ζημιές που πλέον κατατάσσεται στο πιο πολυδάπανο τυφώνα που είχε βιώσει ποτέ η πολιτεία και τον πέμπτο πιο πολυδάπανο στην ιστορία των ΗΠΑ.

Παρά το γεγονός ότι αυτός ο τυφώνας χτύπησε αυτές τις περιοχές, γεννήθηκε σχεδόν 6.000 χλμ. μακριά από τα ανατολικά της Φλόριντα. Μια εβδομάδα νωρίτερα, στο τέλος του Αυγούστου 2017, είχε σχηματιστεί ένα σύστημα χαμηλής πίεσης πάνω από το αρχιπέλαγος του Πράσινου Ακρωτηρίου στα ανοικτά των ακτών της Δυτικής Αφρικής. Καθώς απομακρύνθηκε από τα νησιά και πέρα από τον Ατλαντικό, η δύναμή του ενισχύθηκε- πρώτα έγινε τροπική καταιγίδα και στη συνέχεια αυξανόταν σε ένταση καθώς τρεφόταν από τα ζεστά τροπικά νερά, μέχρι που έγινε τυφώνας.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, περίπου το 83% των μεγάλων τυφώνων – κατηγορίες 3, 4 και 5 – που έπληξαν τη Βόρεια Αμερική, έχουν τον ίδιο τόπο γέννησης με τον Ίρμα. Οι τυφώνες που προέρχονται από το Πράσινο Ακρωτήριο είναι από τις πιο ισχυρές και μεγάλες σε διάρκεια τροπικές καταιγίδες. Αυτό οδήγησε τους παρατηρητές να δουν προσεκτικά τι συμβαίνει με την ατμόσφαιρα πάνω από την Αφρική και γεννά τέτοιους τυφώνες. Τι γίνεται με τις καταιγίδες που ξεκινούν από εκεί και είναι τόσο καταστροφικές; Και είναι δυνατόν να προβλέψουμε τους πιο ισχυρούς τυφώνες για να σωθούν ανθρώπινες ζωές;

Κατά μέσο όρο, ο Ατλαντικός βλέπει 12 τροπικές καταιγίδες τον χρόνο. Οι τροπικές καταιγίδες ξεκινούν ως έντονα συστήματα ανέμου χαμηλής πίεσης – ή κυκλώνες – που ονομάζονται μόνο όταν οι άνεμοι φτάνουν τα 63 χλμ/ώρα). Εάν οι ταχύτητες του ανέμου φτάσουν πάνω από 120 χλμ/ώρα, γίνονται τυφώνες. Μεγάλος τυφώνας αναφέρεται όταν οι άνεμοι ξεπεράσουν τα 180 χλμ/ώρα.  Συνήθως, ο Ατλαντικός βλέπει περίπου έξι τυφώνες το χρόνο. Αλλά το 2020 δεν είναι μια κοινή χρονιά -ούτε για τους τυφώνες. Μέχρι  σήμερα, έχουμε μετρήσει 25 τροπικές καταιγίδες και εννέα τυφώνες. Στα μέσα Σεπτεμβρίου εξαντλήθηκε και η λίστα με τα 21 αλφαβητικά ονόματα του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (εξαιρούνται τα Q, U, X, Y και Z) – τα οποία χρησιμοποιούνται σε εξαετή εναλλαγή. Αντίθετα, οι τέσσερις τελευταίες καταιγίδες έχουν δανειστεί ελληνική ονοματολογία – Άλφα, Βήτα, Γάμα και Δέλτα.

Μεταξύ των εννέα τυφώνων του 2020, τέσσερις – συμπεριλαμβανομένων των δύο ισχυρότερων Λόρα και Τέντι – ήρθαν από την Αφρική. Όπως όλοι οι τυφώνες του Πράσινου Ακρωτηρίου, δημιουργούνται αρχικά ως βαρομετρικά χαμηλά (tropical depression) στην περιοχή  πάνω από τη Δυτική Αφρική. με δυτική και βορειοδυτική κατεύθυνση, ενισχύονται στον Ατλαντικό (tropical storm-tropical hurricane) και καταλήγουν σε γεωγραφικό εύρος από τις Ολλανδικές Αντίλλες, την Καραϊβική, τον Κόλπο του Μεξικού, τη Φλόριντα μέχρι και τις ακτές της Νέας Υόρκης και της Βοστώνης.

Οι μετεωρολόγοι ανακάλυψαν επίσης ότι αυτά τα αφρικανικά κύματα μπορούν να σχηματίσουν «συρμούς» όπου περνούν σε μια περιοχή η μία μετά την άλλη. Τα πρώτα δημιουργούν τέτοιες συνθήκες, που ισχυροποιούν τα δεύτερα που ακολουθούν.

Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι το 72% των τροπικών καταιγίδων στον Ατλαντικό σχετίζονται με αυτά τα αφρικανικά ανατολικά κύματα. Δεν εξελίσσονται όλα σε τυφώνες – μερικοί κατευθύνονται βόρεια και εξασθενούν ενώ άλλα επιταχύνουν από τα ζεστά τροπικά νερά, μαζεύουν ενέργεια και γίνονται ισχυρές καταιγίδες, όπως ο τυφώνας Άντριου το 1992 και ο Φράνσις το 2004.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι χρειάζονται και άλλα συστατικά ώστε τα κύματα αυτά να εξελιχθούν σε κάτι πιο δυνατό.