Πόσα κιλά αξία έχω;

Γράφει η δρ Κτιστάκη Γεωργία, ψυχολόγος-διδάκτωρ πανεπιστημίου Cardiff, Wales-εκπαιδευθείσα στη γνωσιακή/συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία

Στην εποχή αυτή έχουμε μάθει να προσδιορίζουμε την αξία μας με ασταθείς όρους.

Πράγμα παράξενο, καθώς η αξία μας ειναι σταθερή. Η ανθρώπινη αξία είναι σταθερή, δεν ζυγίζεται, δεν μετράται. Είναι από τα λίγα πράγματα σταθερά στη ζωή μας, και όμως τη διαπραγματευόμαστε.

Πώς μπορεί μια σταθερά να προσδιορίζεται λοιπόν από ασταθείς, προσωρινούς, αναλώσιμους όρους. Υπάρχει εξήγηση!

Στα παλιά τα χρόνια, σε κάθε χωριό, υπήρχε ο γιατρός, ο δάσκαλος, ο πρόεδρος, που θεωρούνταν οι άξιοι, οι ελίτ, του χωριού. Οι άνθρωποι θεωρούσαν λοιπόν πως αυτοί οι άνθρωποι, αφού μπόρεσαν να σπουδάσουν ή να έχουν ένα αξίωμα στην κοινότητα, τότε θα αξίζουν και περισσότερο από τους υπόλοιπους. Κι εδώ ο λόγος, οι λέξεις που χρησιμοποιούμε, είναι σημαντικός καθώς άξιος, που σημαίνει ικανός, μπερδεύεται με την σταθερή αξία του ανθρώπου. Υπήρχαν λοιπόν οι άνθρωποι που ήταν ικανοί, δηλαδή μπορούσαν να σπουδάσουν, και υπήρχαν και οι άνθρωποι που ηταν ικανοί να δουλέψουν στα χωράφια ή αλλού. Και οι δυο ήταν ικανοί, αλλά σε άλλους τομείς, και σίγουρα όλοι άξιζαν!

Αργότερα, σίγουρα και λόγω των παραπάνω αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε  το λόγο για να καθορίσουμε την αξία μας!

Ακόμα και για να δηλώσουμε το επάγγελμά μας λέμε ‘είμαι γιατρός’ ‘είμαι δικηγόρος’ ‘είμαι πωλητής’. Σπάνια λέμε, είμαι άνθρωπος και κάνω το επάγγελμα του γιατρού!Στα παιδιά λέμε, να σπουδάσεις να γίνεις άξιο μέλος της κοινωνίας, να γίνεις επιστήμονας-δηλαδή αν δεν κάνεις αυτό δεν αξίζεις!

Παρομοίως λέμε ‘εμαι αδύνατος, χοντρός, γρήγορος, αργός, έξυπνος, όμορφος, άσχημος, δυνατός, αδύναμος’-όλα αυτά χαρακτηρίζοντας στην ουσία το εγώ μας, που είναι άμεσα συνυφασμένο με την αξία μας!Βάζουμε ταμπέλες, μικροί και μεγάλοι και αυτοπροσδιοριζόμαστε!

Δεν είναι λοιπόν, παράξενο πως οι άνθρωποι, που ‘χάνουν’ αυτό που θεωρούν συνυφασμένο με την αξία τους, πέφτουν σε θλίψη, θρηνούν δηλαδή γι αυτό.

Ακούω έφηβους να δηλώνουν πως αν δεν περάσουν στις πανελλήνιες δεν αξίζουν να ζουν, πως αν δεν αδυνατίσουν δεν εχουν σημασία, ανθρώπους να χάνουν τις δουλειές τους, να τους απορρίπτει ένας σύντροφος και να δηλώνουν πως δεν αξίζουν πια το ίδιο.

Όλοι οι άνθρωποι θα στενοχωρηθούν αν χάσουν τη δουλειά τους, κι όλοι στενοχωριόμαστε όταν ο συντροφός μας μας δηλώνει πως θα ήθελε η σχέση μας να τελειώσει. Δεν θα το συνδέσουμε όμως όλοι με την αξία μας!

Επιστρέφοντας λοιπόν στην αξία και στα κιλά!Σκέφτομαι νεαρά κορίτσια με διατροφικά προβλήματα, που κοιτούν τη ζυγαριά και τον καθρέφτη και προσδιορίζουν πόσα ‘κιλά’ αξία έχουν. Πώς έμαθαν άραγε να συνδέουν την αξία τους με τα κιλά τους-αλλάζουν τα κιλά, αλλάζει και η αξία! Παλαιότερα τα σωματικά πρότυπα ήταν τελείως διαφορετικά και μέσα στις δεκαετίες έχουν αλλάξει δραματικά. Παλαιότερα τα κιλά θεωρούνταν ένδειξη υγείας και γονιμότητας. Τώρα τα κιλά σχετίζονται με την επιτυχία και την αξία. ‘Θέλω να γίνω μια αδύνατη γιατρός’ μου είπε μια νεαρή κάποια στιγμή!Δεν ξέρω αν είναι ευτυχισμένη σήμερα. Αναρωτιέμαι τι θα συμβαίνει, αν συναντά δυσκολίες στη δουλειά της, κι αν τα κιλά της αλλάζουν, όπως σε όλους μας.

Είναι πολύ ιδιαίτερο το οτι συνδέουμε τα παντα γύρω μας με την αξία μας και συγκεκριμένα σε αυτή την εποχή, που πολλά πράγματα γύρω μας αλλάζουν. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, που πολλοί άνθρωποι στις μέρες μας ζητούν βοήθεια σχετικά με αισθήματα κενού, και θλίψης.