Ερήνη Τορνεσάκη: Η Κρητικιά που διαπρέπει στην Αμερική και πρωταγωνίστησε στο viral βίντεο του καλοκαιριού!

Μια βιντεοκλήση 40 λεπτών περίπου λίγες μέρες πριν φύγει για την Αμερική για ένα δημιουργικό χειμώνα. Το καλοκαίρι αυτό είχε τα πάντα για εκείνη… Πανηγύρια, ταξίδια, συναυλίες, φίλους, οικογένεια, εξερεύνηση στα χωριά της Κρήτης της.

Συνέντευξη στην Μαριάννα Τζιράκη για το Daynight.gr

Μακριά καστανά μαλλιά, καθαρό βλέμμα, φωνή που ταξιδεύει. Μια Κρητικιά με Μικρασιάτικη καταγωγή που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ηράκλειο, σπούδασε μουσική στην Αγγλία, ταξίδεψε μέχρι την Αμερική για να ντύσει με τη φωνή της για τρία χρόνια παραστάσεις του Cirque Du Soleil και καθηγήτρια πλέον στο Berklee College of Music στη Βοστώνη.

Κυρίες και κύριοι, η Ερήνη Τορνεσάκη!

Πώς ήταν τα παιδικά χρόνια σου;

Μεγάλωσα σε ένα σπίτι γεμάτο μουσικά όργανα. Η μητέρα μου είναι συνταξιούχος καθηγήτρια μουσικής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ο πατέρας μου ασχολούνταν με τα τουριστικά. Κι εκείνος έχει μεγάλο ταλέντο στο τραγούδι, όμως δεν το έκανε ποτέ επάγγελμα. Έχω άλλες δύο αδερφές και παίζαμε όλες μουσικά όργανα. Εγώ ξεκίνησα με πιάνο στην ηλικία των 6 χρονών κι έπειτα βιολοντσέλο στα 13. Επίσης, τραγουδούσα στη χορωδία του δήμου Ηρακλείου, με την κυρία Κατερίνα Τσαγκαράκη, έπαιζα στην τότε ορχήστρα εγχόρδων του Δήμου Ηρακλείου βιολοντσέλο, και γενικά μου άρεσαν πολύ οι μουσικές σπουδές.

Ποια ήταν η σχέση σου με την Κρητική μουσική όταν ήσουν μικρή; Ήσουν από εκείνα τα παιδιά που θα έτρεχαν να πιάσουν για να χορέψουν σε γλέντια και γάμους;

Στην οικογένειά μας δεν ακούγαμε κρητικά. Ο πατέρας μου ήταν της λαϊκής μουσικής. Η μητέρα μου ήταν της μικρασιάτικης μουσικής, λόγω καταγωγής, αλλά και της έντεχνης και της κλασικής βέβαια- αυτές ήταν οι επιρροές στο σπίτι. Κανένας δεν άκουγε κρητικά. Εγώ όμως ναι, ήμουν από τα παιδιά που έτρεχαν να χορέψουν! Πηγαίναμε στους γάμους και θυμάμαι πρώτα να κάθομαι και να κοιτάω τα βήματα των χορευτών, να τα δοκιμάζω κάτω από το τραπέζι και μετά να τρέχω να χορέψω κι εγώ. Ήξερα όλους τους χορούς, μου άρεσε πάρα πολύ να χορεύω.

 

Το τραγούδι ήταν πάντα αυτό που ήθελες να ακολουθήσεις επαγγελματικά; Μήπως υπήρχε κάποιο άλλο όνειρο όταν ήσουν μικρή;

Θυμάμαι πάντα να λέω ότι θα γίνω τραγουδίστρια. Ακόμα κι ένα λεύκωμα που βρήκα στα ενθύμιά μου, γράφω σε αυτό ότι «θα γίνω τραγουδίστρια»- από το δημοτικό. Ήταν κάτι που το είχα όνειρο αλλά με πήγαινε μόνο του. Συνέχεια θα τραγουδούσα, θα εξέλισσα τη φωνή μου. Στα εφηβικά χρόνια μου άρεσε πολύ η ξένη pop μουσική. Ασχολήθηκα με την pop, τη ροκ, λίγο τζαζ και την soul και έτσι ο δάσκαλος μου που μου έκανε βιολοντσέλο στο Ηράκλειο, o Soren Hansen μου είπε «Αφού σου αρέσει τόσο το τραγούδι, γιατί δεν πας στην Αγγλία να το σπουδάσεις;» Τότε δεν ήταν πολύ εξελιγμένο το τραγούδι σε σπουδές ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα κι έτσι με παρότρυνε να το κάνω. Έκανα οντισιόν εκεί και πήγα στην Αγγλία, στα δεκαοχτώ μου χρόνια.

 

Τα χρόνια στην Αγγλία πώς ήταν;

Ήταν αρκετά δύσκολα. Ξένη χώρα, άλλη γλώσσα, έπρεπε να προσαρμοστώ σε ρεπερτόριο και σε πράγματα καινούργια αλλά ήταν μια φοβερή εμπειρία. Τη θυμάμαι την εποχή εκείνη με όμορφες αναμνήσεις και για τη μουσική και για το επάγγελμα. Την αγκάλιασα την κουλτούρα τους. Φαντάσου ότι τουλάχιστον τα δύο πρώτα χρόνια δεν έκανα παρέα με Έλληνες. Ήταν όλοι μου οι φίλοι ξένοι, κυρίως Άγγλοι. Είχα προσαρμοστεί αρκετά στον τρόπο ζωής. Υπήρχαν βέβαια δυσκολίες, όπως το κρύο, η σκοτεινιά, η συγκατοίκηση. Τα δύσκολα όμως με βοήθησαν να παλεύω, να συνεργάζομαι, να βρίσκω λύσεις. Εκεί ήρθε το κομμάτι της ενηλικίωσης.

Υπήρξαν στιγμές που ήθελες να επιστρέψεις;

Επειδή ασχολούμουν με τη μοντέρνα μουσική, είχα σκεφτεί ότι αυτό το επάγγελμα έχει πιο πολλές ευκαιρίες στο εξωτερικό και έτσι το είχα πάρει απόφαση. Δεν ήθελα να γυρίσω στην Ελλάδα. Όσο εξελισσόμουν στο επάγγελμα άρχισαν να ανοίγονται κι άλλες πόρτες, νέες δουλειές. Ήμουν στο Cirque Du Soleil – το οποίο με πήγε στην Αμερική κι έτσι έφυγα από την Αγγλία. Ήταν σα να υπήρχε μια ροή. Πάντως, όχι δεν σκέφτηκα να γυρίσω.

 

Υπάρχουν πολλές ζηλευτές συνεργασίες που έχεις κάνει. Ποιες από αυτές θεωρείς «ορόσημα»;

Σίγουρα η μία ήταν το Cirque Du Soleil που αποτέλεσε ένα μεγάλο σχολείο για μένα, δηλαδή επί τρία χρόνια εκπαιδεύτηκα στο κομμάτι του performance και του να μάθω καλά τη φωνή μου. Ολοκλήρωσα 1074 παραστάσεις μέσα σε τρία χρόνια. Ήμουν μάλιστα η μοναδική τραγουδίστρια οπότε υπήρχαν υψηλές απαιτήσεις.

Φοβήθηκες καθόλου; Αγχώθηκες μήπως δεν καταφέρεις να ανταποκριθείς;

Φυσικά. Ήταν ο μεγαλύτερός μου φόβος όταν με διάλεξαν. Το καλό είναι ότι σε προετοιμάζουν για όλο αυτό. Έχεις coach κάθε μέρα οπότε δουλεύαμε τη φωνή και την παρουσία μου ώστε να μπορώ να ανταπεξέρχομαι. Ήταν πολλές οι παραστάσεις, περίπου 10 την εβδομάδα.

Ποια άλλη συνεργασία θυμάσαι;

Άλλη μια συνεργασία που έκανα πρόσφατα ήταν με τον Danilo Pérez, τζαζ πιανίστας που έχει κερδίσει Grammies και είναι πρεσβευτής της Ειρήνης στην Unesco. Τον θαυμάζω πολύ γιατί έχει κάνει σπουδαίο κοινωνικό έργο μέσα από τη μουσική. Συμμετείχα στον δίσκο του που κυκλοφόρησε φέτος, τον Απρίλη του ’22. Ο λόγος που μου άρεσε αυτή η συνεργασία ήταν επειδή η μουσική αυτή ήταν πολύ δημιουργική και η συμμετοχή μου είχε μέσα στοιχεία από την ελληνική κουλτούρα και την ελληνική μουσική, αλλά σε ένα πλαίσιο της τζαζ.

Πέρασες την πανδημία στην Κρήτη. Πώς το βίωσες εκείνο το διάστημα;

Αρχικά να πω ότι ήμουν 11 χρόνια στο εξωτερικό πριν τον covid. Τελείως ξαφνικά και αυθόρμητα επέστρεψα στην Κρήτη γιατί την ημέρα που κατάλαβα ότι θα κλείνανε τα σύνορα φοβήθηκα ότι μπορεί να αποκλειστώ στην Αμερική και ότι δεν θα μπορώ να πάω στην οικογένειά μου αν κάτι συμβεί. Βέβαια τότε δεν γνωρίζαμε τι είναι ο κορονοϊός και τι μπορεί να προκαλέσει. Έτσι, πήρα κυριολεκτικά την τελευταία πτήση και έφτασα στην Ελλάδα λίγες ώρες πριν κλείσουν τα σύνορα, παίρνοντας το ρίσκο του να μην ξέρω πότε θα μπορέσω να επιστρέψω στην Αμερική ή τι θα γίνει με την δουλειά μου στην Αμερική. Εκτός από τις συναυλίες, που είχαν ακυρωθεί, είμαι καθηγήτρια στο Berklee College of Music, στη Βοστώνη οπότε αγχώθηκα αρκετά για το τι θα γίνει και με αυτή τη δουλειά μου. Εκείνη την ώρα προτεραιότητα είχε η οικογένεια και η υγεία. Οπότε πήρα αυτό το ρίσκο και αποκλείστηκα στην Ελλάδα για 22 μήνες, 2 χρόνια δηλαδή.

Τον πρώτο χρόνο δούλευα πάρα πολύ online, το δεύτερο χρόνο μείωσα λίγο την δουλειά. Αυτά τα 2 χρόνια που έμεινα στη Κρήτη… τι να σου πω. Ήταν σαν να γνώρισα τη Κρήτη από μία άλλη πλευρά! Ήταν ένα όνειρο να μπορέσω να μείνω στη Κρήτη για αρκετό καιρό αλλά καταλαβαίνεις ότι όταν μπαίνεις σε μια ροή με τη δουλειά δεν είναι καθόλου εύκολο. Για μένα η περίοδος του κορονοϊού ήταν μια ευκαιρία να ζήσω την Κρήτη. Έμαθα πώς να είναι η καθημερινότητά μου στη Κρήτη, να βρω μια ρουτίνα, να ανακτήσω σχέσεις, να ανακαλύψω την Κρητική μουσική από κοντά, γιατί μέχρι τότε δεν είχα ασχοληθεί. Είχα ξεκινήσει να μελετάω τη Μικρασιάτικη μουσική από το 2015 συστηματικά, αλλά με την Κρητική όχι.

Φτάνω λοιπόν εδώ και έρχεται η ευκαιρία να φιλοξενηθώ στα Ανώγεια εκείνο το καλοκαίρι του ’20. Έτσι άρχισε η μύηση στη Κρητική μουσική. Είχα τις καλύτερες παρέες εκεί, κάναμε καθημερινά μουσικές παρέες, είχα γύρω μου όλα τα μουσικά όργανα, ό,τι μπορείς να φανταστείς και μπορούσα να τα δω όλα! Πρώτη φορά έπιασα μαντολίνο, λαγούτο, μπουλγαρί, αλλά και ούτι, λαύτα και τζουρά που δεν είναι τα συνηθισμένα της κρητικής παράδοσης, και μυήθηκα στο ρεπερτόριο, στη παρέα.

 

Τι απόλαυσες περισσότερο αυτά τα δύο χρόνια στην Κρήτη;

Με έχει συναρπάσει πόσο διαφορετικά είναι τα ιδιώματα που έχει το κάθε χωριό,  η διαφορετικότητα στη μουσική και στο χορό. Μου αρέσει όμως να μαθαίνω από όλα τα διαφορετικά ιδιώματα, τα τραγούδια, και τις μαντινάδες.

Οι άνθρωποι που σε παρακολουθούν από το εξωτερικό και βλέπουν όσα μοιράζεσαι για τον τόπο σου, τι λένε;

Έχω επικοινωνία με Κρητικούς που είναι μακριά και που νοσταλγούν την Κρήτη, αλλά όμως και με ανθρώπους από άλλα μέρη, όπως η Λατινική Αμερική. Από τον λογαριασμό μου στο Instagram που ανεβάζω Κρητικούς καλλιτέχνες να παίζουν, χαίρομαι όταν ακόλουθοι μου από διάφορα σημεία του κόσμου μου λένε για παράδειγμα «Α, θα πας να δεις George Xylouris!». Ενδιαφέρονται πολύ για τη μουσική μας, για τον πολιτισμό μας.

Πώς θα χαρακτήριζες αυτήν την περίοδο της ζωής σου, σαν άνθρωπος και σαν καλλιτέχνης;

Αυτήν την περίοδο είναι σαν να μαγειρεύω! Είναι μια μεταβατική περίοδος θα έλεγα. Έχω λάβει όλα αυτά τα ερεθίσματα από όλες αυτές τις μουσικές στις οποίες έχω εκτεθεί από μικρή, τις σπουδές μου και τις δουλειές μου. Η Κρήτη είναι ένα τεράστιο κομμάτι μου. Είμαι δημιουργική μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Ετοιμάζω πράγματα οπότε νιώθω ακριβώς έτσι αυτή την περίοδο, μεταβατικά αλλά όμορφα. Να σου πω την αλήθεια την απολαμβάνω. Είναι περίοδος ώσμωσης.

Μίλησε μου για εκείνη την όμορφη βραδιά στην Πλάκα, με τη φίλη σου την Αριστούλα Τόλη, που μοιράστηκες στον προσωπικό σου λογαριασμό και λάτρεψε πολύς κόσμος.

Κοίτα, αυτό το τραγούδι, «Τη Μάνα μου την αγαπώ» το αγάπησα από το Νίκο τον Ξυλούρη, το συναίσθημα που βγάζει η φωνή του στην ηχογράφηση μαζί με τη μαντινάδα αυτή, που δεν ξέρω αν υπάρχει άλλη μαντινάδα να μιλάει για την αγάπη τόσο πολύ. Δηλαδή, αν η αγάπη για κάποιον είναι μεγαλύτερη από την αγάπη που έχεις για τη μάνα σου… δηλαδή πόσο παραπάνω; Με συγκινεί πολύ αυτό το τραγούδι. Εκείνη τη βραδιά λοιπόν, σμίξαμε με φίλη μου την Αριστούλα Τόλη, που είναι χορολόγος και απλά δεν θέλαμε να πάμε για ύπνο.

Δυο υπέροχες Κρητικοπούλες βγάζουν τα μεράκια τους στα στενά της Πλάκας!

Ήμασταν στην Πλάκα, χάσαμε το μετρό… τραγουδούσαμε, χορεύαμε. Μου λέει «πότε θα έρθω στην Κρήτη;» Της απαντάω «θα ‘ρθεις!», έλα να βρούμε τώρα ημερομηνίες!», οπότε ήμασταν σε τόσο κέφι και χαρά και της λέω «Αριστούλα, έλα να το τραβήξουμε βίντεο». Μας κοιτούσανε γύρω γύρω οι περαστικοί όμως ήταν κάτι πολύ αυθόρμητο. Στην αρχή αναρωτιόμασταν αν θα έπρεπε να το ανεβάσουμε όμως μετά σκεφτήκαμε ότι δεν είναι κάτι έξω από εμάς. Εμείς αυτό είμαστε στην ουσία, οπότε έτσι και έγινε. Έχουμε πάρει μεγάλη χαρά με το πόσο όμορφα το εξέλαβε και ο κόσμος.

Τι γεύση είχε για σένα αυτό το καλοκαίρι;

 Αυτό το καλοκαίρι έδωσε μια ανάσα στους ανθρώπους μετά από δυο πολύ δύσκολα χρόνια- το βίωσα και προσωπικά αυτό. Ελπίζω οι άνθρωποι να κρατήσουν αυτήν την ομορφιά της ζωής που μας δίνει το καλοκαίρι, η μουσική, ο χορός και η σύνδεση με τους ανθρώπους και αυτό να τους μείνει. Να κρατάνε αυτό, να τους ζεσταίνει και να τους δίνει αισιοδοξία. Και το λέω και για τον εαυτό μου.

Η Ερήνη αυτή τη στιγμή βρίσκεται και πάλι στην Αμερική. Εκεί που κάνει τα όνειρα της πραγματικότητα. Εκεί που μοιράζεται την τέχνη και τις γνώσεις της. Άλλη μια Κρητικιά που αποδεικνύει πως το να σκέφτεσαι πλατιά, να μην γνωρίζεις σύνορα και πως με το όπλο των χαρισμάτων και της καρδιάς σου, προχωράς αλλά ποτέ δεν ξεχνάς!