Θα τα ζήλευε και ο Τζόκοβιτς: Αυτά είναι τα πιο ισχυρά διαβατήρια του πλανήτη

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ένα διαβατήριο, άντε δύο, αν έχουμε διπλή υπηκοότητα. Υπάρχουν όμως κάποιοι πολίτες του κόσμου που χάρη στο επάγγελμά τους –διπλωματικό, ερευνητικό ή… προεδρικό– έχουν την ευτυχία να κρατούν στα χέρια τους ένα έγγραφο που ανοίγει όλες τις πόρτες.

Αν είχε ένα τέτοιο ο Νόβακ Τζόκοβιτς, τότε το… αυστραλιανό θρίλερ ίσως και να μην συνέβαινε ποτέ.

Διπλωματικό διαβατήριο

Τι είναι; Τα διπλωματικά διαβατήρια εκδίδονται σε κυβερνητικούς διπλωμάτες και προξένους που εδρεύουν στο εξωτερικό.

Ποια είναι τα οφέλη; Η απαίτηση για βίζα συχνά παραλείπεται για να διασφαλιστεί η ομαλή διέλευση. Οι κάτοχοι βρετανικών διπλωματικών διαβατηρίων, για παράδειγμα, έχουν είσοδο στην Κίνα χωρίς βίζα.

Οι διπλωμάτες απολαμβάνουν επίσης συχνά διπλωματική ασυλία (σημείωση: αυτό δεν παρέχει λευκή κάρτα για να διαπράξετε οποιοδήποτε έγκλημα θέλετε στο εξωτερικό). Τα μέλη της οικογένειας των διπλωματών μπορούν μερικές φορές να αποκτήσουν επίσης διπλωματικό διαβατήριο.

Τι άλλο; Στο Ηνωμένο Βασίλειο, υπάρχει ένας πολύ ιδιαίτερος τύπος διπλωματικού διαβατηρίου, με τη σφραγίδα της Queen’s Messenger Service (QMS). Πρόκειται για μια ελιτίστικη ομάδα μεταφορέων, οι οποίοι παραδίδουν απόρρητο διπλωματικό υλικό για περίπου 800 χρόνια.

Εν τω μεταξύ, υπήρξε διαμάχη γύρω από τα καναδικά διπλωματικά διαβατήρια το 2017, όταν αποκαλύφθηκε ότι η χώρα πιθανώς έβγαζε πάρα πολλά από αυτά.

Προεδρικό και πρωθυπουργικό διαβατήριο

Τι είναι αυτό; Πρόκειται για την κορυφαία κατηγορία διαβατηρίων. Για να την αποκτήσετε, θα χρειαστεί να… σκαρφαλώσετε ως τον προεδρικό ή τον πρωθυπουργό θώκο. Πρόκειται για μια μοναδική παραλλαγή διπλωματικού διαβατηρίου; Το διαβατήριο του προέδρου των ΗΠΑ, για παράδειγμα, αναφέρει την ιδιότητά του επάνω.

Ποια είναι τα οφέλη; Και πάλι, είναι ριψοκίνδυνο να είμαστε ακριβείς.

Όταν το CNNi ρώτησε το υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, ποια προνόμια συνεπάγεται το διαβατήριο του Μπόρις Τζόνσον, απάντησε: «Δεν σχολιάζουμε μεμονωμένες περιπτώσεις».

Ωστόσο, ο κάτοχος αυτού του VIP εγγράφου πιθανότατα δεν χρειάζεται να έχει μαζί του το διαβατήριό του. Ούτε χρειάζεται να περιμένει στην ουρά του τελωνείου — άλλοι υπάλληλοι θα φροντίσουν γι’ αυτό. Ένα πρόσθετο πλεονέκτημα: οι πρόεδροι και οι πρωθυπουργοί δεν πληρώνουν για τα διαβατήριά τους.

Τίποτα άλλο; Το 2015, ένας αδιανόητος σάλος ξέσπασε όταν ένας Αυστραλό υπάλληλος του γραφείου μετανάστευσης έστειλι κατά λάθος με email τα προσωπικά στοιχεία -συμπεριλαμβανομένων των αριθμών διαβατηρίων- των Ομπάμα, Μέρκελ, Πούτιν και άλλων στους διοργανωτές του τουρνουά ποδοσφαίρου Κυπέλλου Ασίας.

Τουλάχιστον ο ένοχος είχε προστατευμένη τη δική του ταυτότητα…

Επίσημο/ειδικό διαβατήριο

Τι είναι αυτό; Επίσημα διαβατήρια (όπως ονομάζονται στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο) ή ειδικά διαβατήρια (όπως είναι γνωστά στον Καναδά) εκδίδονται σε γερουσιαστές, νομοθέτες, στρατιωτικούς αξιωματούχους και διάφορους άλλους υπαλλήλους της κυβέρνησης που δεν είναι αυστηρά διπλωμάτες, αλλά πρέπει να ταξιδέψουν για ένα ζήτημα στο εξωτερικό ή σε επίσημη αποστολή.

Ποια είναι τα οφέλη; Στα χαρτιά, αυτά τα διαβατήρια δεν προσφέρουν ιδιαίτερα ειδικά πλεονεκτήματα. Όπως εξηγεί η κυβέρνηση του Καναδά: «Το επίσημο διαβατήριο δεν έχει σχεδιαστεί για να παρέχει κανένα πλεονέκτημα στον κάτοχό του».

Ωστόσο, ενώ τα επίσημα γραφεία με τα οποία μίλησε το CNNi παρέμειναν σιωπηλά σχετικά με τα οφέλη, φαίνεται ότι ορισμένα επίσημα διαβατήρια προσφέρουν κάποια ειδική μεταχείριση. Εάν έχετε στην κατοχή σας ένα τέτοιο από τις ΗΠΑ, για παράδειγμα, απαλλάσσεστε από την καταβολή τελών για έκδοση βίζας.

Τίποτα άλλο; Με τον ίδιο τρόπο που εκδίδονται, με τον ίδιο ακριβώς μπορούν και να ανακληθούν. Τον Αύγουστο του 2021, η κυπριακή κυβέρνηση ανακοίνωσε την ανάκληση των επίσημων διαβατηρίων 14 τουρκοκύπριων «αξιωματούχων» και μελών της «επιτροπής για το άνοιγμα των Βαρωσίων».

Ταξιδιωτικό έγγραφο της Interpol

Τι είναι αυτό; Τα Ταξιδιωτικά Έγγραφα της Ιντερπόλ, που εκδίδονται αποκλειστικά για τους υπαλλήλους της Ιντερπόλ, διατίθενται σε δύο μορφές: Βιβλιάριο e-Passport και e-Card (e-Identification Card).

Και τα δύο είναι εξοπλισμένα με ολοκληρωμένα κυκλώματα υψηλής τεχνολογίας που περιέχουν προσωπικές πληροφορίες, όπως δακτυλικά αποτυπώματα, και μια φωτογραφία πανομοιότυπη με αυτή που εκτυπώνεται στο ίδιο το έγγραφο.

Ποια είναι τα οφέλη; Τα ταξιδιωτικά έγγραφα δημιουργήθηκαν μετά την 79η Γενική Συνέλευση της Ιντερπόλ το 2010. Το να κυνηγάς εγκληματίες σε όλο τον κόσμο δεν είναι εύκολη διαδικασία και το Ταξιδιωτικό Έγγραφο της Ιντερπόλ σχεδιάστηκε για να μειώσει τη γραφειοκρατία, σώζοντας τους ερευνητές από ακατάσχετη χαρτούρα και επιταχύνοντας τα δεινά των εγκληματιών.

Τίποτα άλλο; Αν και γνωρίζουμε ότι η Ιντερπόλ έχει περίπου 1.000 υπαλλήλους, δεν είναι σαφές πόσοι έχουν στην κατοχή τέτοιο ταξιδιωτικό έγγραφο.

Άρθρα τα τελευταία χρόνια έχουν καταρρίψει μύθους για πράκτορες της Ιντερπόλ που δραστηριοποιούνται σε όλο τον κόσμο, γκρεμίζουν πόρτες και συλλαμβάνουν κακούς. Μεγάλο μέρος της εργασίας τους γίνεται ψηφιακά.

Το διαβατήριο των Ηνωμένων Εθνών (UNLP)

Τι είναι αυτό; Μέλη των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και διαφόρων άλλων οργανισμών μπορούν να πάρουν στα χέρια τους αυτό το έγγραφο, το οποίο πρωτοκυκλοφόρησε το 1946 και έγινε ηλεκτρονικό το 2012.

Υπάρχουν δύο τύποι UNLP: το μπλε laissez-passer και το κόκκινο (για πιο υψηλόβαθμα μέλη).

Ποια είναι τα οφέλη; Ο ΟΗΕ δηλώνει ότι στους κατόχους του κόκκινου UNLP μπορεί κάλλιστα να «παραχωρηθούν διπλωματικά προνόμια και ασυλίες και διπλωματικές διευκολύνσεις όταν ταξιδεύουν για τις υποθέσεις των Ηνωμένων Εθνών».

Σε ορισμένες χώρες, αυτό περιλαμβάνει απαλλαγή από την υποχρέωση βίζας. Σε αντίθεση με πολλά από τα άλλα διαβατήρια αυτής της λίστας, το UNLP δεν αντικαθιστά επίσημα ένα εθνικό διαβατήριο, αλλά το συμπληρώνει. Ο ΟΗΕ συμβουλεύει: «Και τα δύο έγγραφα πρέπει να φέρονται πάντα μαζί όταν βρίσκονται σε επίσημο ταξίδι».

Τίποτα άλλο; Η φράση «laissez-passer» μεταφράζεται αυτολεξεί «αφήστε να περάσει». Ο όρος μπορεί να χρησιμοποιήθηκε αμέσως μετά τον νόμο περί ασφαλών συμπεριφορών του 1414, επί Ερρίκου Ε’.

Τα έγγραφα που ονομάζονται laissez-passers χρησιμοποιήθηκαν επίσης κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου για να διασφαλιστεί η ασφαλής διέλευση των προσφύγων από τις κατεστραμμένες από τον πόλεμο περιοχές.

Πότε δεν χρειάζεται να φέρεις μαζί σου διαβατήριο

Παρότι τα περισσότερα μέλη των βασιλικών οικογενειών υποχρεούνται να έχουν μαζί τους το διαβατήριό τους όταν ταξιδεύουν, οι μονάρχες είναι δυνατόν να εξαιρεθούν.

Γνωρίζουμε με σιγουριά ότι η Βασίλισσα Ελισάβετ δεν έχει διαβατήριο καθώς, όπως αναφέρεται στην επίσημη βασιλική ιστοσελίδα: «Καθώς τα βρετανικά διαβατήρια εκδίδονται στο όνομα της Μεγαλειότητάς της, δεν χρειάζεσαι η βασίλισσα να κατέχει ένα τέτοιο».

Τι γίνεται με τον Πάπα;

Ως επικεφαλής της Πόλης του Βατικανού, ο Πάπας έχει ειδικό διαβατήριο της Αγίας Έδρας.

Όμως το 2014, λίγο μετά την εκλογή του, ο Πάπας Φραγκίσκος έκανε το ασυνήθιστο βήμα ανανέωσης της ταυτότητας και του διαβατηρίου του, συνεχίζοντας να φέρει την ιδιότητα ενός μέσου Αργεντινού, χωρίς να απολαμβάνει ειδικά προνόμια.

Πηγή: The passports that open all doors, by Will Noble, CNN