Καλλιρρόη Σιγανού: Η Ρεθυμνιώτισσα φεμινίστρια που πρωτοστάτησε στους αγώνες υπέρ των γυναικών στην Ελλάδα

Έτσι δήλωσε λίγο πριν το θάνατό της στις 15 Ιανουαρίου 1940 η Καλλιρόη Παρρέν  μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες, συγγραφέας και εκδότρια της  εβδομαδιαίας  εφημερίδας «Εφημερίς των Κυριών», με συντάκτες και παραλήπτες αποκλειστικά τις γυναίκες.

Η Καλλιρρόη Παρρέν γεννήθηκε στην Κρήτη και συγκεκριμένα στα Πλατάνια Αμαρίου του νομού Ρεθύμνης  το 1861.Το γένος της ήταν  Σιγανού, ήταν δημοσιογράφος λογία και μια από τις πρώτες Ελληνίδες φεμινίστριες. Το επίθετο Παρρέν με το οποίο παρέμεινε γνωστή ιδιαίτερα στο χώρο των γραμμάτων ήταν το όνομα του συζύγου της Ιωάννη Παρρέν, Κωνσταντινουπολίτη δημοσιογράφου γαλλικής καταγωγής , ιδρυτή του Αθηναϊκού Πρακτορείου,  με τον  οποίο παντρεύτηκε το 1880.

Σε ηλικία έξι χρόνων εγκαταστάθηκε με την οικογένειά της στην Αθήνα και μαθήτευσε στη σχολή Σουρμελή του Πειραιά, τη γαλλική σχολή Καλογραιών και τέλος στο Αρσάκειο, από όπου πήρε πτυχίο δασκάλας το 1878 και ανέλαβε τη διεύθυνση του παρθεναγωγείου της Ελληνικής κοινότητας στην Οδησσό.

Μετά το γάμο της στράφηκε στη δημοσιογραφία ως μέσο για τον αγώνα της υπέρ της χειραφέτησης των Ελληνίδων. Στα πλαίσια της δραστηριότητάς της ίδρυσε και κυκλοφόρησε στις 8 Μαρτίου  1887την Εφημερίδα των Κυριών, το πρώτο ελληνικό φεμινιστικό έντυπο, που κυκλοφόρησε ως το 1917 και συνέδεσε το όνομα της Παρρέν με το Ελληνικό γυναικείο κίνημα. Στα δύο πρώτα φύλλα υπογράφει αναγραμματίζοντας το επίθετο της. Το άρθρο της υπογράφει η Εύα Πρενάρ. Η εφημερίδα των Κυριών ήταν η πρώτη ελληνική εφημερίδα που συντάκτες της είναι μόνο γυναίκες. Το πρώτο φύλλο κυκλοφόρησε σε 3.000 αντίτυπα που έγιναν ανάρπαστα και ανατυπώθηκε σε 7.000 που πουλήθηκαν την ίδια μέρα σε μια Αθήνα με πληθυσμό 65.000 κατοίκων από τους οποίους πολλοί ήταν αναλφάβητοι.

Τα πρώτα σχόλια ήταν ειρωνικά, υβριστικά, απειλητικά εναντίον της αναρχικής ΠΡΕΝΑΡ.”Θα την συντρίψω διότι μαστροπεύει τας γυναίκας. Έχω και μάννα και αδελφήν άγαμον”, δήλωνε ο διευθυντής της εφημερίδας ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ, ενώ ο άλλος της ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ συμπλήρωνε “Αι γυναίκες είναι πετεινόμυαλαι και ελαφραί. Δεν αξίζει τον κόπον να ασχοληθώμεν” και ο  Εμμανουήλ Ροΐδης έλεγε: “Δύο επαγγέλματα αρμόζουν εις τας γυναίκας. Εκείνα της νοικοκυράς και της εταίρας.”.

Δίπλα της στάθηκε ο Ξενόπουλος που δήλωσε δημόσια: “Η συντροφιά σου είναι πολύτιμη. Το ήθος σου , η τόλμη και η γραφή σου θαύμα. Εύγε σου Δέσποινα της φιλαλληλίας και της προόδου. Στηρίζω τους αγώνες σου, των γυναικών τους αγώνες με όλη μου τη δύναμη“. Ο μεγάλος Παλαμάς, ο εθνικός μας ποιητής όταν διάβασε την εφημερίδα μαγεύτηκε κυριολεκτικά και της αφιέρωσε το ποίημα:

“Χαίρε γυναίκα της Αθήνας, Μαρία, Ελένη, Εύα. Να η ώρα σου.

Τα ωραία σου φτερά δοκίμασε και ανέβα

και καθώς είσαι ανάλαφρη

 και πια δεν είσαι σκλάβα προς τη μελλούμενη άγια γη

πρωτύτερα εσύ τράβα και ετοίμασε τη νέα ζωή,

μιας νέας χαράς υφάντρα και ύστερα αγκάλιασε,

ύψωσε και φέρε εκεί τον άντρα.”

Στο τρίτο φύλλο της εφημερίδας αποκαλύπτει το όνομά της και για  30 ολόκληρα χρόνια  που κυκλοφορούσε καθιέρωσε την Παρρέν ως την πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφο και εκδότρια . Η  διακοπή της έγινε το Νοέμβριο του 1917, λόγω των πολιτικών συνθηκών που επικρατούσαν στο ελληνικό προσκήνιο. Η ίδια η Καλλιρρόη Παρρέν εξορίστηκε στην Ύδρα από τον Μάρτιο του 1917 μέχρι τον Νοέμβριο του 1918 «διά τας πολιτικάς πεποιθήσεις της».

Πήρε μέρος σε διεθνή φεμινιστικά συνέδρια στο Παρίσι (1889, 1891, 1896, 1914) και το Σικάγο (1893)εκπροσωπόντας τη χώρα μας, και πραγματοποίησε σημαντικές ενέργειες υπέρ της γυναικείας προστασίας και εκπαίδευσης στην Ελλάδα (ίδρυση της Σχολής της Κυριακής των Απόρων Γυναικών και Κορασίδων το 1890, του Ασύλου της Αγίας Αικατερίνης το 1893, της Ενώσεως υπέρ της Χειραφετήσεως των Γυναικών και του Ασύλου των Ανιάτων το 1896 και του Λυκείου των Ελληνίδων το 1911). Κορωνίδα του έργου της Παρρέν μπορεί να χαρακτηρισθεί η ίδρυση  του Λυκείου των Ελληνίδων, για το οποίο έθεσε διττό στόχο, την «εξυπηρέτησιν της προόδου του φύλου των [γυναικών]» και την «αναγέννησιν και διατήρησιν των ελληνικών εθίμων και παραδόσεων». Το 1921 με πρωτοβουλία και διοργάνωση του ΛτΕ πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα το Α΄ Εθνικό Γυναικείο Συνέδριο και η Α΄ Οικοκυρική και Βιοτεχνική Έκθεση. Τον ίδιο χρόνο η Παρρέν πρωτοστάτησε στη συγκέντρωση υπογραφών Ελληνίδων με το αίτημα της ψήφου, πείθοντας και τον πρωθυπουργό Δ. Γούναρη να τοποθετηθεί θετικά.

Μετά από δικά της διαβήματα, η κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη επέτρεψε τη φοίτηση των γυναικών στο Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο, υπέβαλε στην κυβέρνηση Τρικούπη 2.850 υπογραφές γυναικών υπέρ της γυναικείας εκπαίδευσης ,όταν πλέον αυτό είχε γενικευθεί στην Ευρώπη. Επίσης, η Παρρέν ήταν η πρώτη που κίνησε το θέμα της παραχώρησης δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες, ήδη από τη δεκαετία του 1890, που όμως καμία κυβέρνηση δεν αποδέχτηκε, ούτε του Βενιζέλου, ούτε του Παπαναστασίου, μέχρι που κατέληξε να γίνει πραγματικότητα μετά από 70 χρόνια. Για την προσφορά της τιμήθηκε με τον Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος (από τον βασιλιά Γεώργιο Β’ το 1936) και το αργυρό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών.

Ως αρθρογράφος συνεργάστηκε επίσης με τις εφημερίδες Ακρόπολις, Εστία και Εμπρός, καθώς και με το Ημερολόγιο του Σκόκου. Η συναναστροφή της με προσωπικότητες που προσέρχονταν στο φιλολογικό της σαλόνι, η ενημέρωσή της για τα πνευματικά, πολιτικά και κοινωνικά ρεύματα της εποχής της και, ιδιαίτερα, η γνωριμία της με τον δημοσιογραφικό κόσμο επέδρασαν στη ζωή της καταλυτικά: «[…] παρακολουθούσα τας συζητήσεις των δημοσιογράφων και σιγά σιγά εξύπνησε μέσα μου και πάλιν ο πόθος να γράψω, όπως αυτοί, όχι μόνον για τον εαυτόν μου αλλά και για τους άλλους.»

Στα πλαίσια της φεμινιστικής της δραστηριότητας κινήθηκε και η ενασχόλησή της με τη λογοτεχνία. Την πρώτη της επίσημη εμφάνιση ως συγγραφέας πραγματοποίησε με την έκδοση του μυθιστορήματος η Χειραφετημένη το 1900 (που είχε δημοσιευτεί προηγουμένως σε συνέχειες στην Εφημερίδα των Κυριών και αποτέλεσε το πρώτο μέρος της τριλογίας Τα βιβλία της αυγής· τα δύο επόμενα μέρη αποτέλεσαν Η μάγισσα και Το νέον συμβόλαιον). Ακολούθησαν μυθιστορήματα, θεατρικά, ιστορικά και ταξιδιωτικά έργα, όλα με τον ίδιο προσανατολισμό και χωρίς ιδιαίτερες λογοτεχνικές αξιώσεις. Βασικό χαρακτηριστικό του λογοτεχνικού έργου της Καλλιρρόης Παρρέν στο σύνολό του είναι η σκόπιμη στράτευσή του στον αγώνα υπέρ του γυναικείου ζητήματος, το οποίο αποτέλεσε στόχο ζωής για τη συγγραφέα και το οποίο τελικά εξυπηρέτησε τόσο με την πεζογραφική, όσο και με τη δραματική παραγωγή της.

Στις 15 Ιανουαρίου 1940, η σπουδαία αυτή αγωνίστρια του γυναικείου κινήματος έφυγε από τη ζωή, αφού υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο. Το έργο της αναγνωρίστηκε από την Ακαδημία Αθηνών και το Δήμο Αθηναίων, ο οποίος θέλησε να αποδώσει φόρο τιμής στη μνήμη της, τοποθετώντας το 1992 προτομή της στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

ΠΗΓΕΣ:

Πάπυρος Λαρούς Μπριττάνικα τ.48ος

lykeionellinidon.gr

Wikipedia.org

Cretalive.gr

TVXS.gr