Η Αγία Γαλήνη από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

Η Αγία Γαλήνη, με το περίεργο αλλά και ταιριαστό όνομα, είναι ένα μικρό δαιδαλώδες χωριό χτισμένο αμφιθεατρικά με άσπρα σπιτάκια, που περιτριγυρίζεται από τρία βουνά, το όρος Ασιδέρωτο, τον Κέδρο και τον Ψηλορείτη, και ανοίγει σε ένα όμορφο και γραφικό λιμανάκι που είναι ιδιαίτερα πολυσύχναστο και γεμάτο κίνηση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Τα μικρά και παλιά σπίτια του χωριού φαίνεται να στριμώχνονται από τα πιο μεγάλα διαμερίσματα που ξεφυτρώνουν τώρα στην περιοχή, αλλά και τα ξενοδοχεία στην Αγία Γαλήνη, που προσπαθούν να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες διαμονής για τους επισκέπτες.

Η Αγία Γαλήνη είναι διάσημο παραθεριστικό μέρος με καλή παραλία, ένα από τα πρώτα μέρη που αναπτύχθηκαν τουριστικά στη νότια Κρήτη. Βρίσκεται στα νοτιοανατολικά παράλια του Νομού Ρεθύμνου απέχει 58 χλμ. από το Ρέθυμνο και 68 χλμ. από το Ηράκλειο. Βρίσκεται στο νοτιότερο σημείο του Νομού Ρεθύμνου και του Δήμου Αγίου Βασιλείου, στα όρια των νομών Ρεθύμνου – Ηρακλείου. Η τοποθεσία που είναι κτισμένη η Αγιά Γαλήνη είναι βραχώδης και ανηφορική, τα σπίτια είναι χτισμένα αμφιθεατρικά και έχουν πανοραμική θέα προς το Λιβυκό Πέλαγος, ο πληθυσμός της είναι περίπου 1000 μόνιμοι κάτοικοι.

Η πρώτη εντύπωση του επισκέπτη

Η πρώτη αίσθηση που έχει κανείς μπαίνοντας στην Αγία Γαλήνη είναι ότι πρόκειται για ένα πολύ φιλόξενο χωριό και επίσης παραθεριστικό κέντρο. Προχωρώντας λίγο μέσα στα σοκάκια της Αγίας Γαλήνης θα δούμε τα παλιά σπίτια του χωριού, και αν μιλήσουμε λίγο και με κάποιον παλιό κάτοικο θα μας πει μερικά χρήσιμα λόγια για την κλειστή κοινωνία των ψαράδων, το μικρό χωριό με τους πεντακόσιους περίπου κατοίκους που υπήρχαν εκεί πριν από 40 και πλέον χρόνια, όταν ο τουρισμός δεν ήταν μέσα στην καθημερινότητα της περιοχής και όταν απλώς έφταναν εκεί κάποιοι ξένοι αλλά και Έλληνες επισκέπτες του νησιού που ήθελαν να δουν κάτι το παρθένο, κάτι το πολύ αυθεντικό, κατευθυνόμενοι προς το Ηράκλειο ή το Ρέθυμνο.

Ονομασία

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του χωριού. Μια απ’ αυτές αναφέρει ότι όταν μια βυζαντινή πριγκίπισσα ταξίδευε προς τους Αγίους Τόπους με το πλοίο της, έπεσε σε μεγάλη τρικυμία. Τότε προσευχήθηκε στη Παναγία, ζητώντας τη βοήθειά της, και της έταξε να κτίσει ένα ναό, στο σημείο που θα έβγαινε. Πράγματι το πλοίο κατάφερε να σωθεί και να αράξει στην απάνεμη παραλία του χωριού, που ποτέ δεν σηκώνονται κύματα. Η πριγκίπισσα πιστή στον όρκο της, έκτισε ένα ναό, τον οποίο ονόμασε Παναγία Γαλήνη που αργότερα παραφράστηκε σε Αγία Γαλήνη. Ο ναός αυτός είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου στο νεκροταφείο του χωριού. Σε χάρτες της Τουρκοκρατίας έχει βρεθεί η ονομασία Άγιος Γαλήνης. Και τέλος ίσως να προέρχεται από τις λέξεις <<αεί γαλήνη>>, δηλ. πάντα ήρεμο λιμάνι.

Μυθολογία

Σύμφωνα με την μυθολογία σε μια σπηλιά της Σουλίας – όπως ονομάζονταν η αρχαία πόλη που βρισκόταν εκεί που είναι χτισμένη η Αγιά Γαλήνη – είχε φυλακίσει ο Μίνωας τον Δαίδαλο και το γιο του τον Ίκαρο για να μην το σκάσουν από την Κρήτη, αφού σύμφωνα με τον μύθο ο Δαίδαλος αφού ολοκλήρωσε τα έργα που του είχε αναθέσει ο Μίνωας, ανάμεσά τους και ο περίφημος Λαβύρινθος για τον Μινώταυρο, ήθελε να επιστρέψει με το γιο του στην πατρίδα του την Αθήνα, αλλά ο Μίνωας δεν του επέτρεπε κάτι τέτοιο. Σε αυτή τη σπηλιά έφτιαξαν τα φτερά τους. Κατάφεραν να δραπετεύσουν και να διαφύγουν, πέταξαν από το βράχο που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά του λιμανιού. Η σπηλιά αυτή υπάρχει ακόμα και σήμερα ενώ στα δυτικά του λιμανιού της Αγιάς Γαλήνης υψώνεται ο βράχος από τον οποίο ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος πέταξαν με τα αυτοσχέδια φτερά τους για να δραπετεύσουν από την Κρήτη, στο σημείο εκείνο έχει κατασκευαστεί μνημείο με δύο αγάλματα για να θυμίζει τους <<δύο πρώτους αεροπόρους>> της μυθολογίας.

Η Αγιά Γαλήνη από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

Η Σουλία ήταν το λιμάνι της Συβρίτου. Η Σύβριτος τοποθετείται εκεί που σήμερα είναι τα χωριά Θρόνος και Αγία Φωτεινή στην επαρχία Αμαρίου. Στην πόλη αυτή υπήρχε ναός της θεάς Άρτεμης. Όταν επικράτησε ο Χριστιανισμός, πάνω στα ερείπια του ναού της Άρτεμης, χτίστηκε η Μονή του Γαλήνιου Χριστού. Στο νεκροταφείο του οικισμού, λίγο έξω από το χωριό, σώζεται η παλιά εκκλησία της Μονής, η Κοίμηση της Θεοτόκου. Η Σουλία άκμασε σαν εμπορικό λιμάνι μέχρι το 640 μ.Χ. που καταστράφηκε από Άραβες πειρατές. Άκμασε ξανά κατά την Ενετοκρατία και αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως λιμάνι ανεφοδιασμού στις επαναστάσεις του 1821 και του 1866 εναντίον των Τούρκων. Από το 1884 η Αγιά Γαλήνη κατοικήθηκε μόνιμα από μετακινήσεις κατοίκων από τις κοντινές περιοχές κυρίως για να διευκολυνθεί το εμπόριο και η εξαγωγή λαδιού. Στο πέρασμα των χρόνων ο πληθυσμός αυξήθηκε και φθάνοντας στη δεκαετία του 1960 και του 1970 η Αγιά Γαλήνη άρχισε να μετατρέπεται σ’ έναν τουριστικό παράδεισο, εδώ κατέφθασαν και οι πρώτοι χίπις προτού εγκατασταθούν στα Μάταλα. Από τη δεκαετία του 80 μέχρι σήμερα αποτελεί έναν πλούσιας φυσικής ομορφιάς τουριστικό προορισμό της Κρήτης.

Η παραλία

Ολες οι παραλίες στην Αγία Γαλήνη βρίσκονται ανατολικά από το χωριό και μπορεί κάποιος να πάει εύκολα σε αυτές από το δρομάκι που ξεκινά από το λιμάνι, εκεί που ορθώνεται ο βράχος απ’ όπου κάποτε πέταξαν ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος.

Όσοι είχαν επισκεφτεί την Αγία Γαλήνη πριν το 2000 δεν θα γνωρίσουν τη διαδρομή αυτή, αφού μετά από μια μεγάλη κατολίσθηση, το τοπίο έχει αλλάξει σημαντικά. Στο σημείο της κατολίσθησης υπήρχε μια μικρή παραλία, που σήμερα δεν υπάρχει πια.

Η κεντρική παραλία της Αγίας Γαλήνης είναι μια όμορφη και καθαρή παραλία προστατευμένη από τους ανέμους και τα έντονα θαλάσσια ρεύματα. Απλώνεται ανατολικά του χωριού σε απόσταση 200 μέτρων από το λιμάνι .

Φτάνοντας στο πρώτο κυρίως κομμάτι της παραλίας, που αποτελείται από άμμο και βότσαλο ο επισκέπτης θα βρει πολλές καφετερίες , εστιατόρια ,beach bar και super market για την εξυπηρέτηση του.

Η παραλία της Αγίας Γαλήνης έχει βραβευτεί με Γαλάζια σημαία από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που αποδεικνύει την καθαρότητα της θάλασσας, την οργάνωση και την ασφάλεια της παραλίας. Λιγότερο οργανωμένη με λίγες καφετερίες και εστιατόρια αλλά εξίσου όμορφη η παραλία αυτή έχει μικρά και μεγάλα βότσαλα , και η θέα είναι μαγική στον ανοιχτό ορίζοντα του Λιβυκού Πελάγους. Προχωρώντας ακόμα πιο ανατολικά η παραλία αυτή συνεχίζει για αρκετά χιλιόμετρα μέχρι τον Κόκκινο Πύργο, αλλά σύντομα η άμμος εξαφανίζεται και απομένουν μεγάλες πέτρες, μέσα και έξω από τη θάλασσα.

Επαγγελματικές ασχολίες των κατοίκων

Οι κάτοικοι της Αγίας Γαλήνης ασχολούνται σήμερα με την γεωργία, ειδικότερα την ελαιοκαλλιέργεια, την αλιεία και βεβαίως με τον τουρισμό που έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες δεκαετίες με ανεγέρσεις ξενοδοχειακών μονάδων και ενοικιαζομένων δωματίων. Για την πληρέστερη ασφάλεια του όρμου έχει κατασκευαστεί μεγάλος σχετικά λιμενοβραχίονας που κάμπτεται προς ανατολικά παρέχοντας ασφάλεια κυρίως στους νότιους και νοτιοδυτικούς ανέμους, δημιουργώντας έτσι υπήνεμο αλιευτικό καταφύγιο.

Το λιμάνι

Το λιμάνι της Αγίας Γαλήνης μπροστά ακριβώς από το χωριό προσφέρει ασφαλές καταφύγιο σε σκάφη αναψυχής και ιστιοπλοϊκά, τα οποία συνωστίζονται τους καλοκαιρινούς μήνες, αφού για τους λάτρεις της θάλασσας, η Αγία Γαλήνη και λόγω ονόματος είναι αγαπημένος προορισμός, ή στάση για λίγο ψάρι και ανεφοδιασμό.

Αυτό που κάνει την Αγία Γαλήνη ξεχωριστή είναι η αμφιθεατρική διάταξη των σπιτιών, που προσφέρει υπέροχη θέα προς το λιμάνι και τον κόλπο της Μεσσαράς, ενώ εξίσου όμορφη είναι η θέα από το λιμάνι προς το χωριό που στέκεται πάνω στο λόφο, ειδικά το σούρουπο και τη νύχτα.

Εκκλησίες του χωριού

Η κύρια εκκλησία στην Αγία Γαλήνη είναι αφιερωμένη στους Άγιους Τέσσερις Μάρτυρες (Γεώργιος, Αγγελής, Μανουήλ και Νικόλαος), που γεννήθηκαν και έζησαν στο κοντινό χωριό Μέλαμπες.

Πρόκειται για ναό του 20ου αι. που έχει οικοδομηθεί δίπλα σε ναό της Αρτέμιδος ή της Αθηνάς. Την ημέρα της μνήμης τους στις Μέλαμπες γίνεται μεγάλο πανηγύρι. Οι άλλοι ναοί του χωριού είναι:

α) της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (εορτάζει 15 Αυγούστου). Στο προαύλιό του υπάρχει, σήμερα, το κοιμητήριο του χωριού. Την ημέρα της μνήμης της γίνεται, σήμερα, μεγάλο πανηγύρι στο χωριό.

β) του αγίου Αντωνίου (17 Ιανουαρίου), σπηλαιώδης ναός, μετόχι της Ι. μονής Ασωμάτων Αμαρίου. Δίπλα σε αυτόν, μέσα σε σπηλιά, υπήρχε ελαιοτριβείο, το οποίο εξυπηρετούσε τις ανάγκες της Μονής στην περιοχή, το οποίο, όμως, σήμερα δεν υπάρχει.

γ) του αγίου Γεωργίου (23 Απριλίου), που κτίστηκε την εποχή της Τουρκοκρατίας δ) του αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου), στα σύνορα των ενοριών Αγίας Γαλήνης και Μελάμπων ε) Εισοδίων της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου), αγίου Μύρωνος (8 Αυγούστου) και Αρχαγγέλου Μιχαήλ (8 Νοεμβρίου), τρίκλιτος ναός, στη θέση Μελισσουργάκι, παλιό μονύδριο, κελιά του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα δίπλα στο ναό, στ) της Μεταμορφώσεως (6 Αυγούστου), ζ) της αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου) και η) του αγίου Σπυρίδωνος (12 Δεκεμβρίου), στο στρατόπεδο 699 ΠΑΠ, στην περιοχή Ξηρόκαμπος.

Γιώργος Λινοξυλάκης

Πηγές:www.ret–anadromes.blogspot.com

www.agiagalini–crete.com

www.explorecrete.com

apopsilive.gr