ΚΡΉΤΗ
«Στιμαδόροι»: Οι παλιοί Κρητικοί που μπορούσαν να εκτιμήσουν τα πάντα!
Στις ημέρες μας οι περισσότεροι δεν αντιλαμβάνονται πραγματικά πόσο έχει αλλάξει η ζωή στην Κρήτη και πόσο, μα πόσο πιο εύκολα εύκολα έχουν γίνει αρκετά πράγματα της καθημερινότητας. Κάποτε, ακόμη και οι πιο απλές ανάγκες είχαν μεγαλύτερη δυσκολία. Όπως πάντα όμως, σε κάθε ανάγκη των ανθρώπων υπήρχαν και οι λύσεις ακόμη και στις παλιές δύσκολες εποχές. Οι «στιμαδόροι» λοιπόν ήταν άξιοι Κρητικοί που πρόσφεραν κάποτε μια ιδιαίτερη ικανότητα και βοηθούσαν τον απλό κόσμο των χωριών.
Γράφει ο Αντώνης Τσαλίκης για το Daynight.gr
Οι «στιμαδόροι» όπως έχουν μείνει στην λαογραφία του νησιού, ήταν ουσιαστικά άτομα συνήθως μεγάλης ηλικίας που μπορούσαν να κάνουν μια αρκετά αντικειμενική εκτίμηση σε διάφορες περιπτώσεις. Ήταν ικανοί, χωρίς ιδιαίτερη μελέτη, να προσφέρουν εκτίμηση αξίας ακινήτων, οικοπέδων, ζημιών ακόμη και μελλοντικής παραγωγής στα χωράφια! Η ενασχόληση τους με αυτά τα «αντικείμενα» για δεκαετίες τους καθιστούσε σταδιακά όλο και πιο έμπειρους στο να δίνουν τις πιο σωστές εκτιμήσεις. Προφανώς και δεν ήταν πάντα απόλυτα σωστοί στις κουβέντες τους, αλλά πράγματι ήταν απαραίτητοι για την συγκεκριμένη ανάγκη που είχαν γεωργοί, εργάτες και οικογένειες σε διάφορα θέματα.
Πώς γινόταν κάποιος στιμαδόρος;
Η αλήθεια είναι πως οι στιμαδόροι δεν ήταν σε καμία περίπτωση επαγγελματίες. Ακόμη και αν σε ορισμένες περιπτώσεις λάμβαναν κάποιο αντίτιμο σε χρήματα ή προϊόντα, σε γενικές γραμμές ήταν άλλη η βασική τους απασχόληση και έκαναν εκτιμήσεις λίγο λίγο στην πορεία των δεκαετιών. Στιμαδόροι γίνονταν στα χωριά εκείνοι που θεωρούνται από τους περισσότερους συγχωριανούς τους σωστοί άνθρωποι, έμπειροι, οικογενειάρχες και με αυξημένη αντίληψη των πραγμάτων σε σύγκριση με τους υπόλοιπους. Δεν υπήρχε τρόπος να γίνει κάποιος στιμαδόρος παρά μόνο αν ο ίδιος ήθελε να προσφέρει στους υπόλοιπους που είχαν ανάγκη και φυσικά αν μέσα από την «τριβή» της ζωής αποκτούσε τις κατάλληλες γνώσεις και ικανότητες.
Θα μπορούσαμε να πούμε με δυο λόγια πως δεν γινόταν κάποιος στιμαδόρος επειδή το ήθελε, αλλά τον έκανε η ίδια η ζωή του και οι ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Ήταν εκείνοι οι χωριανοί που ήταν έξυπνοι, σοβαροί και διαρκώς ανοιχτόμυαλοι μπροστά σε όσες δυσκολίες αντιμετώπιζαν οι γύρω τους. Εκείνοι που ήξεραν πόσο άξιζαν τα πράγματα και ποιες ήταν οι σωστές επιλογές.
Πότε χρειάζονταν οι στιμαδόροι;
Οι στιμαδόροι ήταν απαραίτητοι. Όπως είπαμε δεν ήταν πραγματικά επαγγελματίες, αλλά οι υπηρεσίες τους μπορούσαν να δώσουν λύσεις σε αμέτρητα ζητήματα. Ήταν οι κατάλληλοι άνθρωποι όταν κάποιος ήθελε να γνωρίζει πόσο αξίζει ένα σπίτι ή ένα οικόπεδο, όταν προσπαθούσε να εκτιμήσει πόση σοδιά μπορούσε να προσφέρει ένα χωράφι, όταν ήθελε να ξέρει το κατάλληλο σημείο για ένα πηγάδι ή φύτεμα δέντρων. Γενικά είχαν λόγο για σχεδόν τα πάντα μιας και με την εκτίμηση που τους είχαν οι χωριανοί και κάτοικοι των γύρω περιοχών, ασχολούνταν χρόνο με το χρόνο με περισσότερα πράγματα.
Ας φέρουμε μερικά παραδείγματα από την καθημερινή ζωή των Κρητικών πριν από δεκαετίες…
Αν κάποιος αγρότης δεν είχε ιδέα πόσο στάρι μπορούσε να βγάλει το οικόπεδό του κατά την συγκομιδή, καλούσε τον στιμαδόρο για να του πει την εκτίμηση-γνώμη του. Έτσι θα μπορούσε ενδεχομένως να υπολογίσει τα κόστη, το κέρδος και ότι άλλο ήθελε σχετικά με τα «οικονομικά» της σκληρής δουλειάς.
Όταν κάποιος είχε μπόλικες «ρίζες» ελιές, συνέβαινε κάτι ανάλογο. Ερχόταν ο στιμαδόρος για δει τις ελιές στα χωράφια, κάνει τους υπολογισμούς του με βάση ότι έβλεπε και να δώσει με σιγουριά τα κιλά λάδι που θα βγουν στο τέλος της διαδικασία για πώληση.
Αυτές οι ικανότητες ήταν απαραίτητες για τον απλό λαό που παρά την εργατικότητα του δεν τα πήγαινε καλά με τα μαθηματικά και τους υπολογισμούς. Είτε επρόκειτο για στάρι και λάδι είτε για μούστο ή κρασί, η πείρα του στιμαδόρου έδινε λύσεις σε άμεσες ανάγκες με αρκετή ακρίβεια!
Όσον αφορά τις περιπτώσεις πωλήσεων σπιτιών και αγροτεμαχίων, τότε ήταν δεδομένο πως η κάθε πλευρά θα έφερνε τον δικό της στιμαδόρο. Όπως και στις αντίστοιχες περιπτώσεις ζημιών και διαφορών μεταξύ χωριανών, οι δύο στιμαδόροι ήταν κάτι σαν τους «άμεσους δικαστές» που μπορούσαν συνήθως να διαμεσολαβήσουν. Ήταν εκείνοι που κατέληγαν στον καθορισμό της σωστής τιμής σε πώληση αλλά και λύσης όταν υπήρχε αντιδικία. Τότε οι άνθρωποι ήθελαν γρήγορες, τίμιες λύσεις και απέφευγαν μέχρι μια περίοδο τους αγρονόμους και τα δικαστήρια.
Δεν χρειάζονται πολλά παραδείγματα για να καταλάβουμε πόσο σημαντικοί ήταν αυτοί οι άνθρωποι τα παλιά χρόνια. Ήταν οι εκτιμητές που έβγαζαν οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες μέσα από την καθημερινή ζωή και τις ανάγκες που προκύπταν. Με σεβασμό και αποδοχή από σχεδόν όλους, ήταν κατά κάποιο τρόπο κοινωνικοί λειτουργοί της παλιάς Κρήτης που έδιναν απαντήσεις απαραίτητες και έλυναν εξωδικαστικά αντιδικίες χωρίς καθυστερήσεις και εμπλοκή του κράτους.
Βέβαια ο λαός δεν ξεχνάει και τις τόσες περιπτώσεις που ο στιμαδόρος δεν ήταν έντιμος και ήθελε να «καρπωθεί» προσωπικά τις ικανότητες του. Συχνά αδικώντας συγχωριανούς σε οικονομικές υποθέσεις ή διαφορές σε ζημιές που προκύπταν. Για αυτές ακριβώς τις περιπτώσεις έμεινε στην ιστορία και η σοφή φράση των απλών Κρητικών:
«Του στιμαδώρου η ψυχή και του ψευδομαρτύρου,
γυρεύουν τόπο να σταθούν γυρίζουν γύρου – γύρου»
ΣΧΟΛΙΑ
Το Daynight.gr σέβεται απόλυτα το δικαίωμα σας στην ελεύθερη γνώμη στο πλαίσιο πάντα ενός κόσμιου διαλόγου. Τα σχόλια που ακολουθούν εκφράζουν και απηχούν αποκλειστικά τον αναγνώστη/ρια και το Daynight.gr διατητηρεί το δικαίωμα να μην αναρτά ή/και να διαγράφει απρεπή, υβριστικά και διαφημιστικά σχόλια.