Πιέσεις ΕΕ για τους «δύο στρατιωτικούς», καμία δέσμευση από Ερντογάν

Στη Συρία κατέκτησε το καντόνι του Αφριν εξαναγκάζοντας τους Σύρους Κούρδους σε φυγή, παρ’ ότι υπήρξαν πολύτιμοι σύμμαχοι των ΗΠΑ εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Στο Αιγαίο εμβολίζει ελληνικά πλοία και αμφισβητεί τα Δωδεκάνησα, τη στιγμή που κρατάει απροσχημάτιστα δύο Έλληνες στρατιώτες. Στην Κύπρο παρεμπόδισε τη γεώτρηση του πλοίου Eni Saipem 12000. Τέλος, δεν σταματά να απειλεί θεούς και δαίμονες- αγνοώντας οποιαδήποτε διπλωματική ευπρέπεια και στοχοποιώντας ακόμα και την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. Αν αναλογιστεί κανείς όλα τα παραπάνω, δεν είναι και αδικαιολόγητο το γεγονός ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι έκαναν λόγο για μία ιδιαίτερα δύσκολη συνάντηση στη Βάρνα της Βουλγαρίας. Ταγίπ Ερντογάν, Μπόικο Μπορίσοφ, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και Ντόναλντ Τουσκ στάθηκαν αμήχανα μπροστά στους φωτογράφους, χωρίς πολλές οικειότητες. Τα χαμόγελα δεν περίσσευαν, οι χειραψίες ήταν χλιαρές, οι διαχύσεις ανύπαρκτες. Παρ’ όλα αυτά, η συνάντηση αυτή απέδειξε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καμία διάθεση να τραβήξει ακόμα τη πρίζα που κρατάει στη ζωή τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, εκτροχιάζοντας έτσι τις εύθραυστες ισορροπίες. Παρ’ ότι πουθενά δεν συμφώνησαν και τίποτα δεν έκλεισε, η Σύνοδος ΕΕ και Τουρκίας επιβεβαίωσε ένα πράγμα: για την

Τουρκία η ΕΕ, παρά τις κραυγές Ερντογάν, παραμένει σημαντικός εμπορικός εταίρος και για τις Βρυξέλλες η Άγκυρα αναντικατάστατη στην καταπολέμηση της προσφυγικής κρίσης. Με λίγα λόγια κανείς δεν έχει ακόμα ξεγράψει τον Ερντογάν. Η λογική «εξημέρωσης του θηρίου» καλά κρατεί.

Πάμε στην ουσία των κρίσιμων συνομιλιών. Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τέθηκαν όλα τα θέματα αγκάθια: η διμερής συμφωνία για την αντιμετώπιση του προσφυγικού, η προσπάθεια της Τουρκιάς να ενταχθεί στην ΕΕ, η ήδη υπάρχουσα συνεργασία στα ενεργειακά, αλλά και οι τουρκικές επιχειρήσεις κατά των Κούρδων στην Αφρίν της Συρίας. Ντόναλντ Τουσκ και Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έθεσαν όπως ήταν αναμενόμενο και το θέμα των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, το οποίο συζήτησαν 20 ολόκληρα λεπτά. Σύμφωνα, μάλιστα, με πληροφορίες το συνέδεσαν με την εκταμίευση του δεύτερου πακέτου των 3 δισ. ευρώ για τους πρόσφυγες στην Τουρκία που δίνει η ΕΕ. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Γιούνκερ εμφανίστηκε σίγουρος για την άμεση επίλυση του προβλήματος, θέτοντας και χρονοδιάγραμμα το ελληνικό Πάσχα.

Παρ’ όλα αυτά, ο Ερντογάν αν και εμφανίστηκε διαλλακτικός, δεν δεσμεύτηκε για κάτι. Στην Αθήνα, μετά τη Σύνοδο, τους μεταφέρθηκε πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες έκαναν ό,τι είχαν υποσχεθεί στον Αλέξη Τσίπρα, ξεκαθαρίζοντας πως δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος στις ευρωτουρκικές σχέσεις χωρίς πρόοδο στις σχέσεις της με την Ελλάδα και την Κύπρο. Ο Ερντογάν και στο θέμα αυτό απέφυγε να δώσει κάποια συγκεκριμένη απάντηση. Την ίδια στάση, άλλωστε, κράτησε σε όλες τις ανησυχίες/παράπονα που του εκφράστηκαν για την στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας στη Συρία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και πολλά ακόμα. «Αναφορικά με συγκεκριμένες λύσεις, δεν καταλήξαμε σε κανέναν συμβιβασμό σήμερα», τόνισε ο Τουσκ σε δημοσιογράφους μετά τις συνομιλίες. «Ωστόσο, εξακολουθώ να ελπίζω ότι αυτό θα καταστεί δυνατό στο μέλλον… Μόνο η πρόοδος σε αυτά τα ζητήματα θα μας επιτρέψει να βελτιώσουμε τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, περιλαμβανομένης της διαδικασίας ένταξης», πρόσθεσε.

Από την πλευρά του ο Ερντογάν ζήτησε την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, ενώ επεδίωξε να αποσπάσει παραχωρήσεις για την κατάργηση του καθεστώτος βίζας για τους Τούρκους πολίτες. Η ευρωπαϊκή ηγεσία απάντησε στον Τούρκο Πρόεδρο ότι πρόκειται για μια διαδικασία άρρηκτα συνδεδεμένη με την εγχώρια πολιτική κατάσταση και τα θέματα ασφάλειας στην Τουρκία, τα οποία δεν έχουν ικανοποιηθεί. Η συνεργασία στον τομέα της ενέργειας είχε επίσης εξέχουσα θέση, με τους ηγέτες της ΕΕ να επιμείνουν ότι οι σχέσεις καλής γειτονίας με όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι καθοριστικής σημασίας για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας.

Ο Τούρκος Πρόεδρος πάντως δεν περιορίστηκε στο να ακούει. Ζήτησε την «στήριξη» των Βρυξελλών και όχι την «κριτική» της στον αγώνα της χώρας του κατά της τρομοκρατίας, εκφράζοντας την ελπίδα πως οι δύο πλευρές έχουν αφήσει πίσω τους τη δύσκολη περίοδο των κακών σχέσεων. Αναφερόμενος στην ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, είπε ότι θα ήταν «μεγάλο λάθος» να μείνει η χώρα του εκτός της διεύρυνσης. Δεν δίστασε να εγείρει αξιώσεις, διαμηνύοντας πως οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να συμπεριληφθούν ισότιμα σε ζητήματα που αφορούν την ανατολική Μεσόγειο.

Η κυβέρνηση περιμένει πράξεις μετά τις προτροπές της ΕΕ στην Τουρκία
Τη στοιχειώδη ανταπόκριση στις ηχηρές ευρωπαϊκές προτροπές να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο και να σταματήσει τις διαρκείς προκλήσεις, περιμένει η ελληνική κυβέρνηση από την Άγκυρα, μετά τα όσα ειπώθηκαν στην ευρωτουρκική σύνοδο της Βάρνας.

Το Μέγαρο Μαξίμου είναι απολύτως ικανοποιημένο από τις παρεμβάσεις των ευρωπαίων και τις επίσημες δηλώσεις των Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και Ντόναλντ Τουσκ, που επέκριναν την Τουρκία για την τακτική του τελευταίου διαστήματος και της ζήτησαν να σταματήσει τις προκλήσεις σε Αιγαίο και Κϋπρο.

Και μολονότι ο Ταγίπ Ερντογάν δεν φάνηκε να υιοθετεί τις προτροπές αυτές, εκτιμούν ότι η ευρωπαϊκή αποδοκιμασία θα έχει αποτελέσματα. Ειδικά για την υπόθεση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνται στις τουρκικές φυλακές, η αισιοδοξία για την απελευθέρωσή τους επανήλθε, αν και τα μηνύματα για τις προθέσεις των τουρκικών αρχών, παραμένουν ανησυχητικά.

Κυβερνητικές πηγές σημείωναν μετά τις δηλώσεις Γιούνκερ και Τουσκ, αλλά και τις συζητήσεις, που έγιναν στη σύνοδο της Βάρνας ότι «για πρώτη φορά η ΕΕ έστειλε σαφές μήνυμα στην Τουρκία πως δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος στις ευρωτουρκικές σχέσεις χωρίς πρόοδο στις σχέσεις της με την Ελλάδα και την Κύπρο».

Το Μαξίμου επιβεβαίωνε ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, έθεσαν επιτακτικά το θέμα των δύο Ελλήνων στρατιωτικών ως όρο για την πρόοδο της ευρωτουρκικής ατζέντας. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες το γεγονός ότι οι δύο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι μόνο για αυτό το θέμα συζητούσαν με τον Τούρκο Πρόεδρο για 20 λεπτά. Η εικόνα που έχει η ελληνική κυβέρνηση είναι ότι ο Ερντογάν άφησε ανοιχτό παράθυρο για λύση χωρίς όμως να δεσμευθεί.