Πρόγραμμα «Αρχύτας»: Στα σκαριά το πρώτο made in Greece drone

Εμπνευσμένο από τον Αρχύτα τον Ταραντίνο, τον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο, πολιτικό, στρατηγό, μαθηματικό και μηχανικό, που εφηύρε την πρώτη αυτόνομη πτητική μηχανή παγκοσμίως, το ομώνυμο πρόγραμμα αφορά στην σχεδίαση και κατασκευή VTOL (Vertical Takeoff and Landing) UAV (Unmanned Aerial Vehicle), μη επανδρωμένου αεροχήματος μεγάλων διαστάσεων και με δυνατότητα κάθετης απο/προσγείωσης. Το εν λόγω project αναμένεται να αποφέρει πολλαπλά οφέλη στους εμπλεκόμενους φορείς, στην ελληνική οικονομία και συνολικά στη χώρα, καθώς πλέον θα την εντάξει ως παραγωγό σε συστήματα υψηλής τεχνολογίας.

Προχωρά με γοργούς ρυθμούς το project

Ο σχεδιασμός του πρώτου ελληνικού drone μπαίνει στην τελική ευθεία και για την υλοποίησή του συμπράττουν η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ) και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Σημειώνεται πως το πρόγραμμα «Αρχύτας» αποφασίστηκε από τον υπουργό Οικονομικών, κ. Χρήστο Σταϊκούρα, στο πλαίσιο ενίσχυσης της ΕΑΒ με δυνατότητα σχεδίασης-κατασκευής πρωτοτύπων-παραγωγής νέων εθνικών προϊόντων.

Το όλο εγχείρημα χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το υπουργείο Οικονομικών για την ανάπτυξη-παραγωγή δύο πρωτοτύπων VTOL UAVs, δίνοντας ψήφο εμπιστοσύνης στις δυνατότητες και στην τεχνογνωσία της ΕΑΒ, η οποία διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στην αναβάθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων της Ελλάδας. Το ποσό της χρηματοδότησης αφορά τη συμμετοχή των τριών Πανεπιστημίων, καθώς και την προμήθεια υλικών και συσκευών για την κατασκευή και τον έλεγχο των VTOL UAVs.

Μετά την υπογραφή του σχετικού μνημονίου συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων -της ΕΑΒ και των τριών Πανεπιστημίων- τον περασμένο Αύγουστο, από την 1η Σεπτεμβρίου 2021 βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η υλοποίηση του προγράμματος για την έρευνα και ανάπτυξη και, εν συνεχεία, τη βιομηχανική παραγωγή του πρώτου Αυτόνομου Εναέριου Οχήματος Πολλαπλών Χρήσεων (HUV) από φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Το πρώτο VTOL UAV αναμένεται να πετάξει στον ελληνικό ουρανό σε περίπου δύο χρόνια, με την ΕΑΒ να κατέχει τα πλήρη δικαιώματα εκμετάλλευσης του προϊόντος που θα παραχθεί. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της ΕΑΒ, «πρόκειται για ένα αερόχημα που θα μπορεί να επιτύχει την κάθετη απο/προσγείωση με συστήματα που δεν έχουν ακόμη εμφανιστεί στον χώρο των drones. Αυτό δεν έχει γίνει ποτέ ξανά στην Ελλάδα».

Η σχεδίαση και επιχειρησιακή εκμετάλλευση του VTOL UAV αφορά την ικανοποίηση επιχειρησιακών απαιτήσεων Εθνικής Άμυνας και Ασφάλειας (επιτήρηση χερσαίων και θαλασσίων συνόρων, επιτήρηση θαλασσών, επιτήρηση εχθρικών δυνάμεων, κλπ.). Επίσης, θα δύναται να χρησιμοποιηθεί για σκοπούς πολιτικής προστασίας (επιτήρηση δασών-έγκαιρη προειδοποίηση πυρκαγιών, επιτήρηση και αξιολόγηση λοιπών φυσικών καταστροφών) και πολλές άλλες εμπορικές χρήσεις.

Οι στόχοι του έργου

Με αφορμή την υλοποίηση του φιλόδοξου και εξαιρετικά ωφέλιμου για την αμυντική βιομηχανία της χώρας μας project, ο αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΑΒ και συντονιστής του προγράμματος «Αρχύτας», κ. Μιχαήλ Κορωναίος, παρουσίασε μέσω του Reporter.gr τους βασικούς στόχους του έργου. Σύμφωνα με τον κ. Κορωναίο, οι αντικειμενικοί και μετρήσιμοι στόχοι του προγράμματος «Αρχύτας» είναι οι εξής:

• Το ΜΕΑ (Μη Επανδρωμένο Αερόχημα) θα σχεδιαστεί και θα αναπτυχθεί ως μια πλατφόρμα σταθερής πτέρυγας, καινοτόμας γεωμετρίας BWB (Blended Wing Body), που θα του δίδει τη δυνατότητα μεταφοράς ωφέλιμου φορτίου διαφορετικού τύπου, μεγάλου όγκου και βάρους (της τάξης των 20 lt και έως 20 kg, αντίστοιχα). Παράλληλα, θα διαστασιολογηθεί ώστε να εξασφαλίζεται ο μικρός χρόνος ανάπτυξής του στο πεδίο (συναρμολόγηση τριών τμημάτων – δύο πτέρυγες και μία άτρακτος), η αποδοτική εκτέλεση της αποστολής (βέλτιστες επιδόσεις λόγω χαμηλής αεροδυναμικής αντίστασης και ισχυρού κινητήρα) και η πλήρης επιχειρησιακή κάλυψη των απομονωμένων νησιών και όλου του Αιγαίου (επαρκής αυτονομία ΜΕΑ και εμβέλεια συστημάτων ελέγχου και τηλεπικοινωνιών). Σε όλα τα στάδια της σχεδίασης θα ακολουθηθούν διαδικασίες που προβλέπονται στο πρότυπο AS 9100. Θα πρέπει επίσης να υπάρχει μέριμνα, καθ’ όλη την διάρκεια του προγράμματος, ώστε όλες οι διαδικασίες σχεδίασης, ανάλυσης, κατασκευής και δοκιμών ελέγχου να πληρούν τις απαιτήσεις που θέτουν τα σχετικά κανονιστικά πλαίσια (STANAG 4671, FAA23) που σχετίζονται με την πιστοποίηση του τελικού προϊόντος.
• Η απο/προσγείωση του ΜΕΑ θα μπορεί να γίνει κατακόρυφα (VTOL). Κατά αυτό τον τρόπο θα είναι εφικτή η προσέγγιση ακόμα και ιδιαίτερα απομονωμένων νησιών ή χερσαίων περιοχών, αλλά και καταστρωμάτων μεγάλων πλοίων, προσδίδοντάς του μοναδική επιχειρησιακή ικανότητα και ευελιξία.
• Το ΜΕΑ θα κατασκευαστεί από ελαφρά, σύνθετα υλικά τα οποία θα εξασφαλίζουν έναν συνδυασμό δομικής αντοχής και χαμηλού βάρους κατασκευής. Σύγχρονες μέθοδοι κατεργασίας, υποστηριζόμενες από εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, θα εγγυηθούν την υψηλή ποιότητα κατασκευής του πρωτότυπου ΜΕΑ και την ακριβή αναπαράσταση της γεωμετρίας του. H μέθοδος κατασκευής και η επιλογή των υλικών θα καθορισθεί από τις δομικές απαιτήσεις του κάθε απαρτίου.
• Η λειτουργία του ΜΕΑ θα υποστηρίζεται από έναν ευέλικτο ΦΣΕ (Φορητός Σταθμός Εδάφους) ο οποίος θα δύναται να μεταφερθεί εύκολα και να εγκατασταθεί γρήγορα σε οποιοδήποτε σημείο, όντας σχεδιασμένος για να παρέχει αδιάλειπτη και αξιόπιστη επικοινωνία, για τον έλεγχο του ΜΕΑ και τη λήψη δεδομένων από αυτό, καθ’ όλη τη διάρκεια της εκάστοτε αποστολής του.
• Το ΜΕΑ θα δύναται να επιχειρεί υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες (πτήση σε δυνατούς ανέμους μέχρι τουλάχιστον 6 μποφόρ) οι οποίες συχνά επικρατούν στο Αιγαίο, αυξάνοντας έτσι την επιχειρησιακή ικανότητά του.
• Το ΜΕΑ θα φέρει συστήματα αυτόματης πλοήγησης και ελέγχου πτήσης, παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα χρήσης του και από χειριστές με μικρή εμπειρία. Τα συστήματα αυτά θα εγκατασταθούν ώστε να εξασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία του ΜΕΑ, τόσο κατά τη σύνθετη διαδικασία της κάθετης απο/προσγείωσης, όσο και κατά την πτήση του υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
• Το ΣμηΕΑ (ολοκληρωμένο σύστημα που περιλαμβάνει το ΜΕΑ και τον ΦΣΕ) θα επιχειρεί με χαμηλό ωριαίο κόστος χρήσης και συντήρησης σε σχέση με άλλα υπάρχοντα μέσα, καθιστώντας το ένα αποδοτικό επιχειρησιακό εργαλείο.
• Το πρωτότυπο ΜΕΑ θα αναπτυχθεί σε τεχνολογική στάθμη TRL6, ενώ θα εκπονηθεί η απαραίτητη Τεχνο-οικονομική Ανάλυση για την ολοκλήρωση του Βιομηχανικού Πρωτοτύπου (τεχνολογικής στάθμης TRL9).

Αναφερόμενος στο ιστορικό του έργου και δίνοντας έναν πληρέστατο ορισμό περί τίνος πρόκειται, ο κ. Κορωναίος τονίζει πως «το πρόγραμμα “Αρχύτας” αφορά την σχεδίαση-κατασκευή VTOL UAV (μη επανδρωμένο αερόχημα, καθέτου από-προσγειώσεως), ενός καινοτόμου ΣμηΕΑ, βασισμένου σε πλατφόρμα σταθερής πτέρυγας BWB της κλάσης tactical UAV, μεγάλων διαστάσεων και με δυνατότητα κάθετης απο/προσγείωσης».

Το αποτύπωμα

Σε ημερίδα του υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Συνεργασία της ΕΑΒ με Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα: Αναγκαίος όρος για Ισχυρή Ελλάδα», που διοργανώθηκε τον περασμένο Απρίλιο, ο κ. Χρήστος Σταϊκούρας σημείωσε πως το πρόγραμμα «Αρχύτας» εντάσσεται στη συνολική προσπάθεια της χώρας να ενισχυθεί με οπλικά συστήματα, με την κυβέρνηση να έχει αναλάβει πρωτοβουλίες και δράσεις σε τρία επίπεδα:

1. Σημαντική ενίσχυση της άμυνας της χώρας, μέσω της αύξησης της συμβολής του Κρατικού Προϋπολογισμού σε αυτή την -εθνικής σημασίας- καίρια ανάγκη.
2. Βέλτιστη αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων και των παραγωγικών δυνάμεων που διαθέτει η πατρίδα μας στην αμυντική βιομηχανία.
3. Ανάπτυξη και προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας στο συγκεκριμένο πεδίο, μέσα από διαφανείς και παραγωγικές συνεργασίες των Πανεπιστημίων και Ερευνητικών Κέντρων της χώρας, με την αμυντική βιομηχανία.

Για τη νέα εποχή που ξεκινά στην ελληνική αμυντική βιομηχανία λόγω του συγκεκριμένου προγράμματος, ο κ. Σταϊκούρας ανέφερε επίσης τα ακόλουθα: «Η επιτυχής ολοκλήρωση του έργου, καθώς και το άνοιγμα νέων που δρομολογούνται, απαιτούν από όλες και όλους μας εθνική ευθύνη, απαλλαγή από τις γνωστές μιζέριες, προσήλωση στην ποιότητα των καινοτόμων προϊόντων, απόλυτη διαφάνεια, σεβασμό και στο τελευταίο ευρώ των Ελλήνων φορολογουμένων, τήρηση των δεσμεύσεων και ολοκλήρωση των έργων στον συντομότερο -δυνατόν- χρόνο και με το μικρότερο -δυνατόν- κόστος. Αν αυτά τα πετύχουμε, θα έχουμε ανταποκριθεί στο χρέος μας έναντι της πατρίδας και της προοπτικής της».