Τι είναι οι «Χικικομόρι» και γιατί επιλέγουν να ζουν για χρόνια σε ένα δωμάτιο;

Όταν ακούσεις για πρώτη φορά τον χαρακτηρισμό «Χικικομόρι» και διαβάσεις περισσότερες  λεπτομέρειες για το τι ακριβώς σημαίνει, δύσκολα πιστεύεις πως αποτελεί πραγματικότητα και όχι σενάριο κάποιας ταινίας φαντασίας.

Πράγματι, οι Χικικομόρι στην Ιαπωνία αποτελούν ένα άκρως ιδιαίτερο κοινωνικό φαινόμενο που φυσικά ξεπερνάει τα σύνορα της χώρας και προκαλεί ευρύτερο προβληματισμό και στο «δυτικό κόσμο» τα τελευταία χρόνια.

Γράφει ο Αντώνης Τσαλίκης για το Daynight.gr

Τα άτομα που ανήκουν στην  ιδιαίτερη αυτή ομάδα των Χικικομόρι, αποτελούν ουσιαστικά σύγχρονους «αναχωρητές» που πάσχουν από έντονο ψυχοκοινωνικό σύνδρομο απόσυρσης από την κοινωνία. Δηλαδή επιλέγουν συνειδητά να μην εργάζονται ούτε να σπουδά­ζουν και δεν έχουν γενικά καμία εξωτερική κοινωνική επαφή ή σχέσεις για χρόνια. Αποσύρονται στο δωμάτιό τους και ζουν αποκλεισμένοι εκεί χωρίς να θέλουν να βγουν καθόλου έξω στον κόσμο…

Με βάση τα πιο πρόσφατα στατιστικά στοιχεία στην μακρινή Ιαπωνία, ο πληθυσμός τους ξεπερνάει το ένα εκατομμύριο! Ωστόσο, ο αριθμός αυτός θεωρείται πως δεν απεικονίζει το πραγματικό μέγεθος του φαινομένου και υπάρχουν φόβοι πως η πανδημία COVID-19 θα εντείνει ακόμη περισσότερο την συγκεκριμένη διαταραχή.

Μια διαταραχή της προσωπικότητας με ψυχολογικό υπόβαθρο αλλά και αρνητικές επιρροές από τον σύγχρονο τρόπο ζωής τις τελευταίες δεκαετίες. Δεν είναι καθόλου τυχαίο βεβαίως πως το φαινόμενο πήρε τεράστιες διαστάσεις αμέσως μετά την σκληρή οικονομική κρίση που βίωσε η χώρα το 1990. Τότε που κατά τους οικονομολόγους έσκασε η «φούσκα» που ζούσαν για χρόνια και μέσα σε λίγους μήνες εκατομμύρια πολίτες, κυρίως άνδρες νεαρής ηλικίας, βρέθηκαν άνεργοι και χρεωμένοι με τεράστια ποσά στις τράπεζες.

Το φαινόμενο είναι τόσο σοβαρό και «γεννά» άμεσα προβληματισμό σε όποιον το μελετάει καθώς τα βασικά χαρακτηριστικά του δεν δεν μπορούν να ερμηνευτούν μόνο από ψυχολογική-ιατρική οπτική. Αυτό γιατί η μεγάλη πλειοψηφία των Χικικομόρι είναι ιδιαίτερα έξυπνοι, με ικανότητες και εργασιακή εμπειρία που φαίνεται να τους έχουν «λυγίσει» οι έντονες απαιτήσεις της κοινωνίας και κυρίως του στενού οικογενειακού κύκλου για μία υποκειμενική επιτυχία.

Η απόσυρση τους από την κοινωνία μπορεί να διαρκέσει από μερικούς μήνες για ορισμένες περιπτώσεις που σύντομα μπορούν να αντιμετωπιστούν από ειδικούς και την οικογένεια, μέχρι και περισσότερα από 30 χρόνια όπου το άτομο είναι ανέφικτο να ενταχθεί ξανά στο κοινωνικό σύνολο.

Ακόμη μία σημαντική πτυχή του φαινομένου, είναι το γεγονός πως οι περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζονται κυρίως σε οικογένειες της μεσαίας τάξης. Είναι ιδιαίτερα σπάνιο να βρει κανείς Χικικομόρι σε φτωχές οικογένειες της Ιαπωνίας. Οι οικογένειες της μεσαίας τάξης με βάση έρευνες, έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της διαταραχής καθώς η πίεση για επίτευξη υψηλών στόχων, οικονομικής ανεξαρτησίας και κοινωνικού κύρους είναι αρκετά πιο έντονη.

«Τραβώντας» το βλέμμα από την Ιαπωνία προς την Ευρώπη, δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση για να εντοπίσουμε αρκετά κοινά στοιχεία στην ζωή κυρίως νέων σε χώρες του «δυτικού κόσμου» με εκείνους που χαρακτηρίζονται ως Χικοκομόρι στην άλλη άκρη του πλανήτη.

Κατά την διάρκεια της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη την περασμένη δεκαετία, ο πρόεδρος της ευρωπαϊκής Βουλής, Μάρτιν Σουλτς,  είχε κάνει μια δήλωση που προκάλεσε έντονα σχόλια και προβληματισμό:

«Δημιουργούμε μια χαμένη γενιά. Η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν ίσως την καλύτερα μορφωμένη νέα γενιά στην ιστορία τους. Οι γονείς έχουν επενδύσει χρήματα, τα έκαναν όλα όπως έπρεπε και τώρα, την ώρα που αυτοί οι άνθρωποι είναι έτοιμοι να δουλέψουν, η κοινωνία τούς λέει “δεν έχουμε θέση για εσάς”. Δώσαμε χρήματα για να διασώσουμε τις τράπεζες, αλλά κινδυνεύουμε να χάσουμε μια γενιά».

Βεβαίως και δεν είναι ορθό να συγκρίνεις με απλοϊκό τρόπο την Ιαπωνική κοινωνική και οικογενειακή κουλτούρα με αυτή στην Ευρώπη, αλλά δυστυχώς η «κατεύθυνση» που έχει πάρει ο σχεδιασμός της οικονομίας σε πολλά σύγχρονα κράτη έχει αποτέλεσμα παρόμοια «σύνδρομα» και «χαμένες γενιές» νέων.